Ισραηλινοί και παλαιστίνιοι προοδευτικοί πένθησαν για το θάνατο του αντιεξουσιαστή αγωνιστή, αντισιωνιστή και μεγάλου ειρηνιστή Τομά Σικ (Toma Sik) (1939-2004), ο οποίος σκοτώθηκε σε ένα τραγικό ατύχημα στο αγρόκτημά του στην πατρίδα του Ουγγαρία, στην οποία επέστρεψε από το Τελ Αβίβ το 1996. Πέθανε στους αγρούς της ειρηνιστικής κοινότητας οργανικής γεωργίας «Νέοι Αγρότες» που δημιούργησε.
Ο Τομά ήταν ενεργός αντίπαλος του ισραηλινού μιλιταρισμού καθώς και της στρατιωτικοποίησης της ισραηλινής κοινωνίας επί τέσσερις δεκαετίες, από τότε που ήταν νέος και ως παιδί επιζώντων του ολοκαυτώματος. Οι μη δογματικές ελευθεριακές σοσιαλιστικές του ιδέες και ο ισχυρός vegan (ούλτρα χορτοφαγικός) τρόπος ζωής του ήταν σχεδόν μοναδικοί στο Ισραήλ στις δεκαετίες ‘70 και ‘80. Σήμερα οι ιδέες και οι δραστηριότητές του έχουν ενσωματωθεί εν μέρει στην εργασία ομάδων όπως Ma’avak Ehad («Ένας Αγώνας»).
Ο Τομά είναι αναγνωρισμένος πρόδρομος του σημερινού κινήματος ειρήνης καθώς και του αγώνα για ένα Ισραήλ πλήρους ισότητας για όλους τους πολίτες του. Υπήρξε γνωστή φυσιογνωμία στις διαδηλώσεις στο κεντρικό Ισραήλ κατά τη διάρκεια πολλών ετών, δραστηριοποιούμενος στις κινήσεις αλληλεγγύης προς τους βεδουίνους του Negev - του πιο καταπιεσμένου τμήματος της παλαιστινιακής κοινωνίας στο εσωτερικό της ισραηλινής εθνικής οντότητας - και τους αγώνες τους.
Αν και ο Τομά έζησε στο Τελ Αβίβ, ξόδεψε αγόγγυστα χρόνο και ενέργεια (καθώς και το συντροφικό του χιούμορ) στον Σύνδεσμο Υποστήριξης και Υπεράσπισης των Δικαιωμάτων των Βεδουίνων της Beersheva. Ο Τομά τέθηκε, επίσης, επικεφαλής της Διεθνούς Αντιρρησιών Συνείδησης στο Ισραήλ, όπου η αντίρρηση συνείδησης αποτελεί «έγκλημα». Ήταν το μόνο ενεργό μέλος του Διεθνούς Κινήματος Συνειδητών Αρνητών Πολέμου (WRI) στο Ισραήλ για πολλά χρόνια και ήταν από τους πρωτοπόρους της πορείας των σημερινών αρνητών πολέμου και στρατιωτικής θητείας.
Η αριστερά του Ισραήλ τον έχασε για περίπου οκτώ χρόνια, επειδή εργάστηκε για να πραγματοποιήσει το όνειρό του της δημιουργίας μιας ειρηνιστικής κοινότητας εναλλακτικής γεωργίας. Στη ζωή του, ο Τομά πάλεψε για ιδέες και απόψεις οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο των ιδεών και δραστηριοτήτων όλων αυτών των ομάδων (όπως «NewProfile», «Ta’ayush», «Ένας Αγώνας» κ.λπ.) που είναι ενάντια στη μιλιταριστική και απάνθρωπη πολιτική του Ισραήλ.
Το 1997 είπε ο Τομά: «Αρνήθηκα τη στρατιωτική θητεία και συμβούλευσα τους αντιρρησίες συνείδησης για 30 χρόνια στο στρατοκρατικό Ισραήλ. Είμαι ενεργός λαϊκός ανθρωπιστής αγωνιστής για τα ανθρώπινα και αστικά δικαιώματα και για τους άραβες και για τους εβραίους, ανεξάρτητα από θρησκεία. Ένας ενεργός αναρχικός πολίτης του κόσμου που αρνείται το δικαίωμα οποιουδήποτε και όλων των κρατών μαζί να επιβληθούν σε όλους τους ανθρώπους που είναι όλοι οι παγκόσμιοι πολίτες. Ένας Reichian (οπαδός του Βίλχελμ Ράϊχ) οπαδός της ισότητας που επιδιώκει να ζήσει σε μια βιώσιμη εναλλακτική γεωργική κοινότητα….»
Ο Τομά αναρωτιόταν συνεχώς πώς έγινε και τόσοι πολλοί εβραίοι, συμπεριλαμβανομένου και του αδελφού του, όλοι, μεγάλοι και μικροί, αφού πέρασαν από τόσες συμφορές, φρίκη, βάσανα, θάνατο κ.λπ., έγιναν εθνικιστές, σοβινιστές, μαχητικοί σιωνιστές κ.λπ., κάτι που αποκάλεσε «μέγιστο γρίφο της ζωής του», ενώ ο ίδιος που έζησε τις ίδιες εμπειρίες έγινε κοσμοπολίτης, αναρχικός, διεθνιστής, αντιμιλιταριστής, ειρηνιστής, αντιρατσιστής, αντισιωνιστής και ακόμα vegan.
«Το συμπέρασμά μου από την εμπειρία μου ως 5 χρονών παιδί σε ένα εβραϊκό γκέτο στη Βουδαπέστη είναι ότι δεν επιθύμησα και ούτε επιθυμώ να έχει μια τέτοια μοίρα οποιοδήποτε άλλο άτομο, ανεξάρτητα από ηλικία...», έλεγε. «Άλλοι άνθρωποι, όμως, είχαν αντίθετες απόψεις και ανέθρεψαν τα παιδιά τους, στέλνοντάς τα στο στρατό για να σκοτωθούν και να σκοτώσουν...» (από τα απομνημονεύματά του που εκδόθηκαν από τον οίκο Shalom).
Ο θάνατος του Τομά Σικ γέμισε τους κοινωνικούς αγωνιστές του Ισραήλ με βαθιά λύπη. Αλλά όπως έλεγε και ο Joe Hill «μην θρηνείτε, οργανωθείτε».
* Από το www.libcom.org Μετάφραση 3 Οκτώβρη 2005 από το «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης», Μελβούρνη.
