Ο Gregory Savelievich Maslakov γεννήθηκε το 1877 στην επαρχία Stavropol σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Εργάστηκε στην περιφέρεια Sal στην περιοχή του Don, στο στάβλο ενός αγροκτήματος. Περιγράφεται ότι είχε χαρούμενη προσωπικότητα και λάτρευε το ποτό. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε στο πυροβολικό του ρωσικού στρατού.
Στα τέλη του 1917, οργάνωσε μια αντάρτικη κόκκινη ομάδα και αγωνίστηκε ενάντια στους αντεπαναστάτες Λευκούς, που είχαν επικεφαλής τον Krasnov και τον Denikin, στην περιοχή του ποταμού Manich. Το 1918, η μονάδα του ενσωματώθηκε σε ένα τμήμα με επικεφαλής τον Dumenko και έγινε διοικητής του ιππικού. Το 1919 λειτούργησε υπό τη διοίκηση του Ερυθρού στρατηγού Budyenny. Προήχθη σε διοικητή της Πρώτης Ταξιαρχίας Ιππικού. Ήταν η μονάδα που συμμετείχε στην καταστολή της εξέγερσης του κοζάκου Fyodor Kuzmich Mironov, στις 13 Σεπτέμβρη 1919, συλλαμβάνοντάς τον χωρίς μάχη (σχετικά με τη συναρπαστική ιστορία του Mironov δείτε σχετκό κείμενο στο libcom). Ωστόσο, λόγω δυσαρέσκειας και ανυποταξίας, υποβιβάστηκε σε διοικητη της 4ης Ίλης Ιππικού.
Το πρώτο σώμα ιππικού τοποθετήθηκε στην επαρχία Ekaterinoslav. Εκείνη την εποχή επικρατούσε λιμός στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον Budyenny, η κατάσταση ήταν καταστροφική: άνθρωποι και ζώα πέθαιναν από υποσιτισμό. Ανέφερε ότι το χειμώνα του 1921 πέθαναν αρκετές χιλιάδες άλογα. αν και δεν λέει πόσοι στρατιώτες θα μπορούσαν επίσης να έχουν πεθάνει. Ο Budyenny ζήτησε από την ηγεσία των Μπολσεβίκων να μετεγκαταστήσει το Κόκκινο Ιππικό στις περιοχές των σιτηρών του Βόρειου Καυκάσου και του Kuban, αλλά ο Τρότσκι επέμενε ότι δεν πρέπει να μετακινηθούν. Ως αποτέλεσμα, έγινε όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί η πειθαρχία στον Κόκκινο Στρατό. Ένας από τους πρώτους που έσπασε με την πειθαρχία του Ερυθρού Στρατού ήταν ο Maslakov. Τον Δεκέμβρη του 1920, η 4η Ίλη αναπτύχθηκε εναντίον του αναρχικού ηγέτη Νέστορα Μαχνό.
Αλλά τον Γενάρη του 1921 ο Maslakov και το απόσπασμά του αρνήθηκαν να επιτεθούν στους Μαχνοβίτες που τους θεωρούσαν συντρόφους επαναστάτες. Στις 8 Φλεβάρη 1921, ο Maslakov κατά απροσδόκητο τρόπο κάλεσε τον λαό να εξεγερθεί ενάντια στη σοβιετική κυριαρχία και ανακήρυξε τον εαυτό του υποστηρικτή του Μαχνό. Στην ίδια περιοχή, κοντά στο Pavlograd, συγχωνεύτηκε με το απόσπασμα του Batko Brova, ο οποίος αργότερα έγινε ιδεολογικός καθοδηγητής του αποσπάσματος του Maslakov. Σε φυλλάδια που διανεμήθηκαν στον τοπικό πληθυσμό, ο Maslakov έγραψε: "Σύντροφοι! Δεν αντιτιθόμαστε στο σοβιετικό καθεστώς, αλλά παλεύουμε γι’ αυτό ... Δεν αντιτιθόμαστε στους κομμουνιστές συντρόφους που βρίσκονται στο σωστό δρόμο και είναι εργάτες, αλλά εναντίον των κομμουνιστών κομισάριων. Δώσαμε έναν όρκο τιμής να μην εγκαταλείψουμε τα όπλα μας, αλλά θα καταστρέψουμε αυτά τα παράσιτα ... Ζήτω τα ελεύθερα σοβιέτ, αλλά αυτά πρέπει να επιλέγονται σωστά από τον λαό αντί να διορίζονται από τα πάνω. Κάτω όλοι δικτάτορες, απ΄ όπου και να προέρχονται!” Και τελειώνει με το σύνθημα "αληθινή σοβιετική εξουσία χωρίς τους κομμουνιστές”.
Στις 11 Φλεβάρη το Επαναστατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο του Πρώτου Σώματος Ιππικού ανακήρυξε τον Maslakov “προδότη της δημοκρατίας”, ο οποίος “για λόγους μέθης και δημαγωγίας”, αδρανοποίησε μεγάλο αριθμό μαχητών και “πρόδωσε την επανάσταση”.
Στα τέλη Φλεβάρη 1921, ο 15.000 αντρών Μαχνοβίτικος στρατός, έφυγε από την περιοχή του Donbas και προσπάθησε να εισέλθει στο Gulyai Polye, αλλά περικυκλώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό και επέστρεψε στο Donbas της Μαριούπολης. Οι Μαχνοβίτες αποφάσισαν τότε να αλλάξουν τακτική. Σε μια συνάντηση των διαφόρων μονάδων προτάθηκε να χωριστούν οι αντάρτες σε μερικές μεγάλες μονάδες και να επιχειρηθεί η εξάπλωση της εξέγερσης μεταξύ των μαζών σε ολόκληρη τη Νότια Ρωσία και την Ουκρανία. Έτσι, μεγάλες φάλαγγες στάλθηκαν στοTambov, το Kharkov, το Saratov και το Voronezh. Μια ειδική μονάδα με επικεφαλής τον Maslakov και τον Brova στάλθηκε στο Don στις 10 Μάρτη. Της δόθηκε το όνομα Μαχνοβίτικος Εξεγερμένος Στρατός του Καυκάσου. Προφανώς, η ομάδα του Maslakov περιελάμβανε επίσης πρώην στρατιώτες του 2ου Σώματος Ιππικού του Mironov, οι οποίοι είχαν αυτομολήσει στους Μαχνοβίτες τον Δεκέμβρη του 1920.
Κατά το δεύτερο μισό του Μάρτη, ο Κόκκινος Στρατός διεξήγαγε μια σειρά επιτυχημένων επιχειρήσεων εναντίον ανταρτικών ομάδων στη νότια Ρωσία και την Ουκρανία. Στα δάση του Tambov εισήλθε μια μεγάλη δύναμη με επικεφαλής τον Antonov. Οι Μαχνοβιστές υπέστησαν σοβαρή ήττα στην Ουκρανία.
Μετά από ανεπιτυχείς αντιπαραθέσεις με τα κυβερνητικά στρατεύματα στην περιοχή Stavropol, ο Maslakov κατευθύνθηκε βορειοανατολικά, πέρα από την περιοχή του Don. Στις 12 Μάρτη οι αντάρτες προσπάθησαν να διαπεράσουν τις γραμμές των Κόκκινων, αλλά υπέστησαν βαριά ήττα με πολλά θύματα σε μια μάχη στις 16 Μάρτη. Υποχώρησαν, χωρισμένοι , προς τρεις κατευθύνσεις.
Το απόσπασμα του Maslakov έφτασε στη συνέχεια στη στέπα του Kalmyk. Εδώ ενώθηκαν μαζί του με ενθουσιασμό αρκετοί ντόπιοι, έτσι ώστε οι δυνάμεις του να αυξηθούν από 1.000 σε 4.000 άντρες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι Μπολσεβίκοι το εξέλαβαν αυτό ως απειλή για τις γραμμές ανεφοδιασμού τους. Σε ένα τηλεγράφημα στις 19 Μάρτη, ο Λένιν διέταξε τον Τρότσκι: “Πρέπει να σπρώξουμε σκληρά και να συντρίψουμε τον Maslakov”. Στις 23 Μάρτη κοντά στο χωριό Roguli, στα σύνορα της Kalmykia, οι αντάρτες περικυκλώθηκαν και συντρίφτηκαν εντελώς. Τα απομεινάρια του αποσπάσματος Maslakov στην "έφυγαν προς τα ανατολικά προς την κατεύθυνση των χωριών Kalmyk …”, ενώ 200 αντάρτες συνελήφθησαν. Στις αρχές Απρίλη, τα απομεινάρια της μονάδας Maslakov δρούσαν στις στέπες του Ikitsokhurovsky (50-60 μίλια ανατολικά του Elista), και στην επαρχία Tsaritsyn. Εδώ το απόσπασμα ενώθηκε με άλλους αντάρτες Kalmyk υπό τη διοίκηση του Goryvanya, αυξάνοντας τον αριθμό των ανδρών του στους 200. Με μια συνδυασμένη επίθεση κατέλαβαν την Elista, όπου εκτέλεσαν 100 αξιωματούχους και Μπολσεβίκους κομισάριους.
Σύμφωνα με την Τσεκά του Astrakhan, ο Maslakov προσπαθούσε να εδραιωθεί στην περιοχή και να έρθει σε επαφή με τον Antonov, επικεφαλής της εξέγερσης του Tambov με το απόσπασμα της αναρχικής Marussia (δεν πρόκειται για την αναρχική Marussia Nikiforova, αλλά για την Marussia Kosova), η οποία ηγήθηκε ενός μεγάλου αποσπάσματος του Antonov. Τον Γενάρη του 1921 η ομάδα της Marussia και μια μονάδα μαχνοβιτών δρούσαν από κοινού στις στέπες των στενών του Donbass. Στις 14-15 Ιούλη χωρίστηκε από τους μαχνοβίτες και πήγε στο νομό Taganrog. Στις 22 Ιούλη ο επικεφαλής των Μπολσεβίκων Eideman, επέμεινε για την εκτέλεσή της.
Ο Maslakov φαίνεται ότι προσπάθησε να επανέλθει στην κύριοα δύναμη των Μαχνοβιτών, αλλά απωθήθηκε τρεις φορές. Στα μέσα Μάη ο Τρότσκι έλαβε επιτέλους υπόψη τις εκκλήσεις των ηγετών του Κόκκινου Στρατού, Budyenny και Frunze, και έστειλε τον στρατό στο Kuban και τον Βόρειο Καύκασο, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα καταστρέφει το απόσπασμα Maslakov-Brova. Αλλά στο δρόμο τους μέσω της περιοχής του Don, ο Budyenny υπέστη μεγάλη ήττα από τους Μαχνοβίτες.
Στις αρχές Ιούλη του 1921 ο Maslakov μετακινήθηκε στο Don για να ενωθεί με ένα μεγάλο απόσπασμα με επικεφαλής τον Μαχνό. Το βράδυ της 26 έως τις 27 Ιούλη κοντά στο χωριό Kazan, οι δύο ομάδες συναντήθηκαν μετά από χωρισμό πέντε μηνών, τελικά συγχωνεύθηκαν σε μια μονάδα 450 αντρών ιππικού, και μαζί μετακινήθηκαν προς βορειοδυτική κατεύθυνση. Αλλά στις 2 Αυγούστου το απόσπασμα δέχτηκε επίθεση από τον Κόκκινο Στρατό και πάλι ο Maslakov με τον Brova διαχωρίστηκαν από το Μαχνό. Ο Μαχνό μετακινήθηκε βορειοδυτικά και, τελικά, αναγκάστηκε να περάσει στην Πολωνία. Οι Μπολσεβίκοι είχαν συγκεντρώσει τεράστιες δυνάμεις και προχώρησαν σε μαζικές εκτελέσεις ανταρτών για να καταπνίξουν την εξέγερση του Maslakov.
Οι πληροφορίες για το τέλος του Maslakov δεν είναι ξεκάθαρες. Σύμφωνα με μια πρώτη εκδοχή, τα αποσπάσματα της Τσεκά τον κατατρόπωσαν στους πρόποδες του Βόρειου Καυκάσου. Εδώ στα βουνά της Τσετσενίας και της Οσετίας στα τέλη Σεπτέμβρη του 1921 κάποιοι αντάρτες φέρονται ότι σκότωσαν με προδοσία, τους διοικητές τους Maslakov και Brova (αν και υποστηρίζεται επίσης ότι αυτοί ήταν τσεκίστες που είχαν διεισδύσει στο απόσπασμα). Έγγραφα από τα Κρατικά Αρχεία της περιοχής του Volgograd λένε μια διαφορετική ιστορία. Σύμφωνα με αυτή, στα τέλη Αυγούστου 1921 ο Maslakov με απόσπασμα 150 ιππέων και ένα τρένο 30 βαγονιών, εμφανίστηκε στην περιοχή Ust-Medveditsk και εξακολουθούσε να δρα εκεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Ο Isaac Babel τδίνει μεγάλη προσοχή στον Maslakov στη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο “Κόκκινο Ιππικό”, αν και ζωγραφίζει την εικόνα ενός αιμοδιψούς τυχοδιώκτη, και, σύμφωνα με την άποψη του σοβιετικού καθεστώτος, ενός προδότη της Επανάστασης. Ο Babel υπηρέτησε στο Πρώτο Σώμα Ιππικού και ίσως γνώριζε τον Maslasov. Οι αναγνώστες μπορούν να αποφασίσουν μόνοι τους εάν ο Maslasov ήταν προδότης ή αν στην πραγματικότητα ήταν υπερασπιστής της πραγματικής επανάστασης των μαζών.
Nick Heath
Πηγές:
- Για την εξέγερση του Maslakov uprising www.nestormakhno.info/russian/maslakov.htm
And: www.voenforum.ru/index.php?showtopic=961
- Για τα απομνημονεύματα του Budyenny’s memoirs at: http://militera.lib.ru/memo/russian/budenny_sm/1_06.html
*Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
