Ένα σύντομο χρονοδιάγραμμα του αναρχικού κινήματος και της αναρχικής δράσης στην ΕΣΣΔ, και της καταστολή του από τις σοβιετικές αρχές μετά τη Ρωσική Επανάσταση
Nick Heath*
«Αλλά δεν φοβόμαστε εσάς ή τους δήμιους σας. Η σοβιετική “δικαιοσύνη” μπορεί να μας σκοτώσει, αλλά ποτέ δεν θα σκοτώσετε τα ιδανικά μας. Θα πεθάνουμε ως αναρχικοί και όχι ως ληστές».
Ο αναρχικός Fedor Petrovich Machanovski στη δίκη του ενώπιον του Επαναστατικού Δικαστηρίου του Petrograd, 13 και 22 Δεκεμβρίου 1922
Μετά τη συντριβή του μαχνοβίτικου κινήματος, των εξεγέρσεων της Σιβηρίας και της Κρονστάνδης, η αναρχική προπαγάνδα στην ΕΣΣΔ αποτέλεσε αντικείμενο και πρωταρχικό στόχο της μπολσεβίκικης εξουσίας από τον Μάρτη του 1921. Υπήρξε μια μικρή αναλαμπή, με μια σχετική ελευθερία λειτουργίας βιβλιοπωλείων / εκδόσεων, όπως της «Golos Truda» στη Μόσχα και το Πέτρογκραντ, της ομάδας υποστήριξης κρατουμένων του Αναρχικού Μαύρου Σταυρού και το Μουσείο Κροπότκιν (που πήρε το όνομά του από τον Ρώσο αναρχικό Πιοτρ Κροπότκιν). Η «Golos Truda» δημοσίευσε τα πλήρη έργα του Μπακούνιν και ένα βιβλίο του Alexander Borovoi σχετικά με τον ρωσικό αναρχισμό.
Το Μουσείο Κροπότκιν άνοιξε το 1921 στο σπίτι στο οποίο είχε ζήσει ο Κροπότκιν στη Μόσχα και το διαχειριζόταν μια ομάδα αναρχικών και η χήρα του. Όλοι οι επισκέπτες του Μουσείου φωτογραφίζοταν από την Τσεκά. Ο Μαύρος Σταυρός ήταν επίσης ανεκτός αλλά η δραστηριότητά του ήταν χαμηλή. Πληροφοριοδότες της Τσεκά διείσδυσαν στον Μαύρο Σταυρό. Ωστόσο, έξω από τη Μόσχα και το Πέτρογκραντ, υπήρξε πλήρης καταστολή. Οι δύο μεγάλες πόλεις της Ρωσίας ήταν πάντα ανοιχτές στη Δύση, και το καθεστώς ήθελε να παρουσιάσει μια εικόνα ανοχής στους ριζοσπάστες στην Ευρώπη και την Αμερική. Αλλού, όπως στο Yaroslav, τα έργα του Κροπότκιν κατασχέθηκαν και το ίδιο έγινε με τα βιβλία της «Golos Truda» στο Χάρκοβο (Kharkhov).
1921
-Η παλιά τσαρική πολιτική εξορίας αποκαθίσταται. Τα πρώτα θύματα είναι τρεις νεαρές αναρχικές γυναίκες, φοιτήτριες στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, οι Isayeva, Ganshina και Sturmer, που στάλθηκαν εξορία στο Arkhangelsk για ένα χρόνο, αλλά τα επόμενα χρόνια βρίσκονταν ακόμα εκεί.
-Ο Alexei Borovoi, γνωστός αναρχικός ακαδημαϊκός, απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Μόσχας (ενώ του είχε επιτραπεί να διδάξει υπό το τσαρικό καθεστώς) και εισήλθε σε μια μακρά περίοδο ανεργίας. Ωστόσο, οι μαθητές της Κομμουνιστικής Ακαδημίας (που βρισκόταν στο κτίριο που κατείχε προηγουμένως η Ομοσπονδία Αναρχικών Ομάδων της Μόσχας) αποφάσισαν να συγκαλέσουν μια συζήτηση με θέμα «Αναρχισμός εναντίον Μαρξισμού» και κάλεσαν τους Borovoi και τον Bukharin να υπερασπιστούν τις ιδέες τους, αλλά η συζήτηση απαγορεύτηκε από τις αρχές των Μπολσεβίκων.
-Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου στην Zhmerinka αποκαλύφθηκε μια ομάδα 40 αναρχικών. Όλοι εκτελέστηκαν.
-Στην Οδησσό αρκετοί αναρχικοί εκτελέστηκαν για «κρατικούς λόγους».
-Τον Ιούλη άρχισαν απεργία πείνας 13 φυλακισμένοι αναρχικοί (συμπεριλαμβανομένων των Voline και Aron Baron) στη φυλακή Taganka στη Μόσχα.
-Τον Σεπτέμβρη οι Fanya Baron, Lev Tcherny, Potekhin, Tikhon Kachirin, Ivan Gavrilov και 9 άλλοι αναρχικοί που δραστηριοποιούνταν υπόγεια, εκτελέστηκαν στα λαγούμια της Τσεκά.
-Στις 17 Σεπτέμβρη, μετά από πολλές πιέσεις, το καθεστώς απελευθερώνει 10 αναρχικούς από τη φυλακή Taganka, τους Voline, Vorobiov, Mratchny, Mikhailov, Maximov, Yudin, Yartchuk, Gorelik, Feldman και Fedorov. Οι περισσότεροι από αυτούς απελάθηκαν στο Βερολίνο.
-Τον Νοέμβρη-Δεκέμβρη καταστέλλονται οι αναρχο-οικουμενιστές στη Μόσχα. Συλλαμβάνονται οι Alexander Shapiro, Stetzenko και Askarov.
-Προς το τέλος του χρόνου συλλαμβάνονται και εκτελούνται 92 «Τολστοϊκοί» επειδή αρνήθηκαν να υπηρετήσουν στο στρατό.
-Κάποια στιγμή, μέσα στο 1921, ο αναρχικός εργάτης Gordeyev εκτελείται για παραβίαση της εργασιακής πειθαρχίας στο εργοστάσιο Izhevsk.
-Επίσης, κατά τη διάρκεια του 1921 εκκαθαρίζονται οι οργανώσεις της Αναρχικής Νεολαίας. Οι Μπολσεβίκοι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη μη διάδοση των αναρχικών ιδεών μεταξύ των νέων.
-Ο I.S. Bleikhman πεθαίνει ως αποτέλεσμα της άσχημης μεταχείρισής του σε ένα μπολσεβίκικο στρατόπεδο εργασίας.
-Ο αναρχικός εργάτης Nikolai Beliaiv μετά την καταδίκη του εξορίστηκε στο Arkhangelsk.
-Η δασκάλα Maria Veger (Weguer), συλλαμβάνεται στο Πέτρογκραντ επειδή διαθέτει αναρχικά βιβλία. Εξορίζεται στο Arkhangelsk για 2 χρόνια, όπου προσβάλλεται από ελονοσία.
1922
-Η Veger δραπετεύει και κρύβεται με ψεύτικο όνομα στο Πέτρογκραντ.
-Ο Aron Baron, φυλακισμένος από το 1920, παίρνει άδεια να εγκαταλείψει τη Ρωσία. Η GPU (η Τσεκά μετονομάστηκε σε GPU στα τέλη του 1921) αντιτίθεται σε αυτό και τον συλλαμβάνει. Καταδικάζεται χωρίς δίκη σε 3 χρόνια εγκλεισμού στο στρατόπεδο Pertominsk. Το 1923 μεταφέρεται στο Solovki. Προσβάλλεται από σοβαρή οφθαλμική λοίμωξη. Στη συνέχεια εξορίζεται στο Altai στη Σιβηρία. Το 1925 συλλαμβάνεται και πάλι αφού αλληλογραφούσε με αναρχικούς στο εξωτερικό και εξορίζεται στο Lenissei. Εκεί συλλαμβάνεται ξανά και στέλνεται σε ένα πολύ απομονωμένο χωριουδάκι, όπου ο ταχυδρόμος φτάνει μόνο τρεις φορές το χρόνο.
-Το Γενάρη οι Αμερικανορώσοι αναρχικοί Αλεξάντερ Μπέρκμαν και Έμμα Γκόλντμαν, απογοητευμένοι εντελώς από το μπολσεβίκικο καθεστώς, φεύγουν από την ΕΣΣΔ.
-Την Άνοιξη έχουμε νέες επιθέσεις στο αναρχικό κίνημα σε όλη τη Ρωσία.
-Ο αναρχικός εργάτης Fedor Machanovski συλλαμβάνεται στο Πέτρογκραντ και καταδικάζεται σε θάνατο, αλλά η ποινή του μετατρέπεται σε 10 χρόνια φυλάκισης, στη φυλακή Butirki (εκεί όπου είχαν φυλακιστεί ο Νέστωρ Μάχνο και ο Πιοτρ Αρσίνωφ υπό το καθεστώς του Τσάρου). Το 1927 ήταν ακόμα στην ίδια φυλακή.
-Στις 22 Μάη αναρχικοί κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας προσπαθώντας να καούν ζωντανοί σε απάντηση στις φρικτές συνθήκες στο στρατόπεδο Pertominsk.
-Την 1 Νοέμβρη οι αναρχικοί Mollie Steimer και Senya Flechin συλλαμβάνονται και απελαύνονται στη Σιβηρία.
-Ο αναρχικός εργάτης Moise Zuckermann συλλαμβάνεται στη Μόσχα. Φυλακίζεται στο τρομερό Solovki για 3 χρόνια και στη συνέχεια στέλνεται στο στρατόπεδο Verknei-Uralsk όπου και παρέμενε εκεί το 1925. Πραγματοποιεί αρκετές απεργίες πείνας μεταξύ 7 και 13 ημερών. Προσάλλεται από ελονοσία και εντερική λοίμωξη. Μεταφέρεται στο Solovki το 1925. Πολύ άρρωστος, τοποθετείται στο νοσοκομείο της φυλακής. Αμέσως μετά, ακόμα αδύναμος και άρρωστος, στέλνεται για 3 χρόνια εξορία στο χωριό Kolpatchevo της Σιβηρίας, μετά από ένα πολύ μακρύ και οδυνηρό ταξίδι 3 μηνών.
-Κατά τη διάρκεια του 1922, αναρχικοί στέλνονται σε ένα από τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στο Kholmogory στη Λευκή Θάλασσα.
1923
-Ο αναρχικός ράφτης Zilberg, συλλαμβάνεται στη Μόσχα επειδή συμμετείχε σε κύκλο ανάγνωσης και μελέτης αναρχικών βιβλίων απαγορευμένων από την κρατική λογοκρισία. Καταδικάστηκε σε 3 χρόνια εξορία στο Tobolsk της Σιβηρίας. Μετά, καταδικάστηκε ξανά σε 3 χρόνια εξορίας στο Tver.
-Συλλαμβάνεται ο Yuri Reidmane και στέλνεται εξορία στο χωριό Parabel, στην περιοχή Tomsk. Άλλοι αναρχικοί στέλνονται επίσης εκεί - ο Boris Neerzki και ο αδελφός του Yuri, Alexander.
-Από τις 26 Φλεβάρη μέχρι τις 12 Απρίλη γίνονται μαζικές συλλήψεις αναρχικών, μαξιμαλιστών και αριστερών εσέρων (SR) στο τμήμα της Άπω Ανατολής που ανήκει στη Σοβιετική Ένωση.
-Γίνονται μαζικές εκτελέσεις αντιφρονούντων στο Nikolaievsk, συμπεριλαμβανομένου του αναρχικού Triapitzin.
-Την Άνοιξη γίνεται απεργία πείνας 17 ημερών στο Pertominsk με συμμετοχή αναρχικών.
-Τον Ιούλη η Maria Veger συλλαμβάνεται ξανά και στέλνεται στο στρατόπεδο Solovki, στη συνέχεια στο Verkhnei-Uralsk και, τέλος, εξορίζεται στο Arkhangelsk το 1926. Προσβάλλεται από ελονοσία και σκορβούτο και χάνει όλα της τα δόντια. Κάνει απεργία πείνας σε πολλές περιπτώσεις από έξι έως έντεκα ημέρες.
-Στις 9 Ιούλη συλλαμβάνεται εκ νέου οι Steimer μαζίμε τον Flechi.
-Στις 19 Ιούλη γίνεται στην Chita η δίκη ορισμένων από αυτούς που συνελήφθησαν το Φλεβάρη σε περιοχές της Άπω Ανατολής. Οκτώ καταδικάζονται σε θανατο και εκτελούνται και δέκα άλλοι καταδικάζονται σε βαριές ποινές.
-Τον Αύγουστο στο περιοδικό International Correspondence (όργανο του καθεστώτος) εμφανίζεται μια Διακήρυξη Ρώσων αναρχικών και αναρχοσυνδικαλιστών, με την οποία ανακοινώνουν την υποστήριξή τους στο καθεστώς των Μπολσεβίκων. Οι υπογράφοντες είναι οι Geitsman, Gopner, Vinogradova, Simonovic, Lepin, Tinovitskaia, Bekovski και Rotemberg. Η ίδια τακτική των Μπολσεβίκων έγινε επίσης και με μενσεβίκους και σοσιαλεπαναστάτες. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτά τα άτομα εξοστρακίστηκαν από τις οργανώσεις τους, ενώ εξακολουθούσαν να διώκονται από την GPU.
-Η Tatiana Polosova, που εργαζόταν στον εκδοτικό οίκο της «Golos Truda», συλλαμβάνεται ως μέλος της Επιτροπής Υποστήριξης Αναρχικών Κρατουμένων. Καταδικάστηκε σε τρία χρόνια στο Solovki. Μεταφέρθηκε στο Verhne-Uralsk και μετά με το τέλος της ποινής στο Tver.
1924
-Μια σχετικά ενεργή αναρχική ομάδα υπάρχει μεταξύ των εργαζομένων του Petrograd, αλλά διακόπτει κάθε δραστηριότητα όταν ανακαλύπτεται η ύπαρξή της από την GPU.
-Ο Iurtchenko, εργαζόμενος, μέλος της ομάδας Karelin (αναρχική οργάνωση επίσημα ανεκτή από το καθεστώς) συλλαμβάνεται στην επαρχία του Minsk για κατοχή βιβλίων των Κροπότκιν και Τολστόι (αν και τα βιβλία αυτά επιτρέπονται από τους λογοκριτές). Εξορίζεται στο Arkhangelsk.
-Ο Nicolas Lazarevitch οργανώνει μια αναρχοσυνδικαλιστική ομαδοποίηση με αρκετούς άλλους αναρχικούς εργάτες στο εργοστάσιο Dynamo στη Μόσχα. Κυκλοφορεί διάφορα φυλλάδια -κατά της μείωσης των μισθών, κατά της οικονομικής συνθήκης μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΣΣΔ, ενάντια στην υιοθέτηση του τεϊλορισμού από το καθεστώς-προσφέροντας πάντα μια ελευθεριακή εναλλακτική λύση. Τα φυλλάδια αυτά διανέμονται τη νύχτα, κολλιούνται πάνω από επίσημες ανακοινώσεις και μεταφέρονται μέσα από παλτά και πανωφόρια.
-Στην Ουκρανία, η Ομάδα Αναρχικών Νότιας Ρωσίας παρουσιάζει ένα μακρύ ντοκουμέντο που περνάει σε εξόριστους συντρόφους και δημοσιεύεται σε αναρχικά περιοδικά της Δύσης. Φαίνεται ότι αυτή είναι η μόνη γνωστή δραστηριότητα της ομάδας αυτής.
-Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου, αναγκάζεται σε κλείσιμο η αναρχική κοινότητα στη Yalta.
1925
-Εξαρθρώνεται ο Μαύρος Σταυρός και συλλαμβάνονται τα κύρια στελέχη του.
-Ο Yarchuk επιστρέφει στη Ρωσία και εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα.
-Μια ομάδα αναρχικών ραπτών εξορίζεται από τη Μόσχα επειδή καθοδήγησε έναν αγώνα ενάντια στους «ειδικούς» σε ένα εργοστάσιο και τους υψηλούς μισθούς που τους δίνονταν.
-Τον Φλεβάρη, ο αναρχικός εργάτης Pavel Oskov, συνελήφθη στο Πέτρογκραντ. Μετά από απεργία πείνας έξι ημερών ξυλοκοπείται από ποινικούς φυλακισμένους. Στέλνεται εξορία για τρία χρόνια στον οικισμό Khantaik, στην περιοχή Turukhansk, στη Σιβηρία.
-Στις 8 Φλεβάρη συλλαμβάνεται στο Λένινγκραντ η Maria Poliakova, με 80 άλλους εργαζόμενους και φοιτητές. Με 15 από αυτούς, καταδικάζεται σε φυλάκιση 3 ετών. Η Maria Poliakova ήταν φοιτήτρια Ιατρικής που εγκατέλειψε τις σπουδές της για να εργαστεί ως νοσοκόμα και μετά σε εργοστάσιο. ΄Όταν άρχισε απεργία πείνας, στάλθηκε στο Solovki και την έβαλαν μαζί με ποινικές. Εκεί άρχισε νέα απεργία πείνας. Κάποιες ποινικές την ξεγύμνωσαν και μεταφέρθηκε σε στρατώνες με άλλους ποινικούς. Τελικά εξορίστηκε στο Khantaik το 1927.
-Η Raia Chulmann, που συνελήφθη επίσης, στάλθηκε στο Verkhne-Uralsk. Οι τρομερές τιμωρίες που επιβάλλονταν στους κρατούμενους που ήταν εκεί, της προκάλεσαν πλήρη διανοητική βλάβη το 1926. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στη Μόσχα και μετά στάλθηκε πίσω στο στρατόπεδο. Στο δρόμο είχε δύο ακόμη διανοητικές διαταραχές.
1926
-Ο Grigoriev, αναρχικός αγρότης, προσπάθησε να αυτοκτονήσει πυροβολώντας τον εαυτό του, γιατί δεν ήθελε να βρίσκεται σε απομόνωση χωρίς να κάνει κάτι. Έγινε μια απεργία πείνας 7 ημερών μεταξύ των φυλακισμένων που απαίτησαν να τοποθετηθεί ο Grigoriev σε ένα κελί με τον αναρχικό Kalimassov. Η απεργία απέτυχε και ο Grigoriev κατάφερε να αυτοκτονήσει με μια δεύτερη απόπειρα.
-Στο Tobolsk, οι φύλακες προκαλούν τους αναρχικούς του κελιού αρ. 6 αρνούμενοι να τους αφήσουν να βγουν έξω. Οι αναρχικοί για να διαμαρτυρηθούν αδειάζουν τον κάδο τουαλέτας τους στο διάδρομο το απόγευμα. Το κελί δηλώνεται συλλογικά υπεύθυνο, όλοι τιμωρούνται και ξεκινά απεργία πείνας. Την ένατη ημέρα της απεργίας, ο διευθυντής της φυλακής αποσύρει την τιμωρία, αλλά δύο κρατούμενοι, ο Axelrod και ο Gurievitch, μεταφέρονται στη Μόσχα. Κατηγορούνται για ανυπακοή και στέλνονται στο στρατόπεδο Solovki.
-Η «Golos Truda» δημοσιεύει ένα φυλλάδιο για την 50ή επέτειο του θανάτου του Μιχαήλ Μπακούνιν, με την άδεια της κρατικής λογοκρισίας. Η Τσεκά, όμως, το κατασχέτει και το καίει. Ένα μέλος της «Golos Truda», ο Ukhin, συλλαμβάνεται και στη συνέχεια εξορίζεται στην Τασκένδη επειδή διανέμει το φυλλάδιο.
-Κατά το τέλος του καλοκαιριού, αρκετές δεκάδες αναρχικοί συλλαμβάνονται στο Λένινγκραντ για απαγορευμένη προπαγάνδα.
1926-1927
-Συλλήψεις των μελών μιας αναρχοσυνδικαλιστικής ομάδας στη Μόσχα.
1927
-Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, 60 αναρχικοί έχυν έως εκείνη τη στιγμή φυλακιστεί στο Verkne-Uralsk.
-Το καλοκαίρι ο αναρχικός Jonas Warchawski, εκδίδει και διανέμει κρυφά φυλλάδια σχετικά με την υποκρισία του σοβιετικού καθεστώτος στην υπόθεση του Sacco και του Vanzetti. Συλλαμβάνεται στην Οδησσό.
-Στις 2 Οκτώβρη οι Nikolai Beliaev και Artyom Pankratov, αναρχικοί εξορισμένοι στην Kizil Orda, συνελήφθησαν όταν μίλησαν σε μια συνάντηση, όπου διαμαρτυρήθηκαν σχετικά με την ονομασία μιας αεροπορικής βάσης σε «Sacco και Vanzetti». Εξορίζονται στη Σιβηρία.
1928
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, 30 αναρχικοί φυλακίστηκαν στο Verhne-Uralsk. Στα τέλη του 1928 με αρχές του 1929, ο Avraam Budanov και ο Panteleimon Belochub με 7 ή 8 άλλους, συλλαμβάνονται επειδή οργανώνουν μια υπόγεια ομάδα μαχνοβιτών αναρχικών στην Ουκρανία. Ο Budanov και ο Belochub εκτελούνται, ενώ οι άλλοι καταδικάζονται σε φυλάκιση 10 ετών.
Αρχές της δεκαετίας του 1930
-Σοσιαλεπαναστάτες, σοσιαλδημοκράτες και αναρχικοί εξόριστοι στο Tchimkent, ξεκινούν ένα μυστικό ταμείο για να βοηθήσουν τους συντρόφους τους εξόριστους στο Βορρά. Εργασία ήταν σχετικά εύκολο να βρεθεί για τους εξόριστους στο Tchimkent, αλλά όχι στο Βορρά, εξ ου και το ταμείο.
1930
-Ο αναρχικός λιμενεργάτης Ivan Kologriv, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται για αντιστρατιωτική προπαγάνδα.
- Πενήντα αναρχικοί και σοσιαλιστές βρίσκονται εξοριστοι στο Verkhne-Uralsk, σύμφωνα με ον Ciliga.
- Μια αναρχικλή ομάδα 50 περίπου μελών εξαρθρώνεται στο Tchelianbinsk. Διαθέτει ένα υπόγειο τυπογραφείο και έχει δημοσιεύσει αναρχικά κείμενα, κυρίως ξένες μεταφράσεις, και έχει επαφές με αναρχικούς εκτός της ΕΣΣΔ. Ο Sergei Sergeyevich Tuzhilkin (Tujilkin) (γεννημένος το 1909), ένας νεαρός ηλεκτρολόγος και κάτοικος του Καζάν, διαχειριζόταν το τυπογραφείο. Καταδικάστηκε σε 5 χρόνια πολιτικής απομόνωσης στο Verkhne-Uralsk. Ο ίδος είπε στον Ciliga ότι οι αναρχικοί είναι πολύ δραστήριοι και είχαν καταφέρει να ιδρύσουν μια αποτελεσματική οργάνωση.
-Οι Olga Andreevna, W. W. Kozhukov και A. S. Pastukhov οργανώνουν την υπόγεια δράση της Εργατικής Ένωση Αναρχικών, όπως ονομαζόταν η οργάνωσή τους. Δραστηριοποιείτο με βάση τις αρχές της Οργανωτικής Πλατφόρμας της ομάδας « Dielo Truda». Ανακαλύπτονται όμως από την Τσεκά και συλλαμβάνονται.
1931
-Ο Bestoujev, «μπολσεβίκος αναρχικός» (με κριτική υποστήριξη του καθεστώτος) απολύθηκε από την εργασία του επειδή αρνήθηκε να συμμετάσχει στις εκλογές του τοπικού Σοβιέτ.
-Ο βετεράνος αναρχικός Nikolai Rogdaiev, πεθαίνει από εγκεφαλική αιμορραγία στην εξορία στην Τασκένδη, αφού είχε εκτίσει μια μακρά ποινή πολιτικής απομόνωσης. Είναι αρκετά ειρωνικό ότι πέθανε σε έναν δρόμο που ονομαζόταν Sacco-Vanzetti! Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι πολλοί αναρχικοί πέθαναν πρόωρα λόγω των συνθηκών και της μεταχείρισης που είχαν υποστεί στα στρατόπεδα.
1933
-Σύμφωνα με τον Ciliga, στο Verkhne-Uralsk, κρατούνται 80 αναρχικοί.
1934
-Τον Ιούλη εμφανίζεται ένα άρθρο στο βελγικό αναρχικό περιοδικό «CQFD» (εκδότης του οποίου ήταν ο Hem Day) σχετικά με τις διώξεις σε βάρος των αναρχικών στην ΕΣΣΔ. Αναφέρεται στον Nikolai Rogdaiev και τον Alfonso Petrini και απαριθμεί 98 αναρχικούς που βρίσκονταν τότε υπό δίωξη μεταξύ των οποίων ο Andrei Andreyev, εξόριστος στο Novosibirsk και ο Andrei Zolotarev, εξόριστος στην Poltava.
1935
-Ο Ιταλός αναρχικός Alfonso Petrini, απελαύνεται από τη Ρωσία στη φασιστική Ιταλία! Είχε ήδη παραμείνει 5 χρόνια στη φυλακή από το φθινόπωρο του 1927.
- Τον Νοέμβρη πεθαίνει ο Borovoi στην εξορία στο Vladimir.
1935-1938
-Πολλοί αναρχικοί που είχαν συλληφθεί από το καθεστώς «εξαφανίστηκαν» κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων. Αυτή είναι η μοίρα αξιοσημείωτων αναρχικών όπως ο Novomirsky, ο Sandomirskii, ο Bill Shatov και ο Yarchuk το 1936, όπως και οι Πιοτρ Αρσίνοφ και Dimitri Venediktov από το Tobolsk, και ο Ιταλός Otello Gaggi το 1937.
1936
-Ο Nikolai Lebedev, που διαχειριζόταν το Μουσείο Κροπότκιν πεθαίνει από φυσικά αίτια.
1937
-Τον Γενάρη γίνεται η τελευταία συλλογική απεργία των κρατουμένων στο Solovki. Μετά από 15 ημέρες απεργίας πείνας, τους χορηγείται τροφή με βία, αλλά ικανοποιούνται μερικά αιτήματα, τα οποία, όμως, αφαιρούνται ξανά αρκετούς μήνες αργότερα. Εόναι η τελευταία συλλογική και ενωμένη δράση των αναρχικών, σοσιαλεπαναστατών και σοσιαλδημοκρατών κρατουμένων.
-Ο Εβραίος αναρχικός ράφτης Aizenberg, ο οποίος είχε περάσει επτά χρόνια στις φυλακές του Τσάρου, βασανίζεται από τη μυστική αστυνομία σε ένα στρατόπεδο επί 31 ημέρες, χωρίς, όμως, να υποκύψει. Στο τέλος, όμως, τρελαίνεται. «Από τους 12.000 κρατούμενους, ήταν ο μόνος που αγωνίστηκε για μια ιδέα. Εμείς οι άλλοι, ήμασταν θύματα καταπίεσης. Αυτός, αγωνίστηκε ενάντια στην καταπίεση» είπε ο Alexander Weissberg.
-Ο Ιταλός αναρχικός Francesco Ghezzi συλλαμβάνεται και στέλνεται στο στρατόπεδο της Vorkuta.
1938
-Οι αρχές κλείνουν το Μουσείο Κροπότκιν.
-Ο Aron Baron πεθαίνει ή εκτελείται σε κάποιο στρατόπεδο. Η Olga Taratuta δικάζεται και εκτελείται στις 8 Φλεβάρη. Ο Sergei Tuzhilkhin εκτελείται στις 20 Ιούλη μαζί με μια ομάδα μενσεβίκων.
1941
-Ο Francesco Ghezzi πεθαίνει στη Vorkuta.
1941-1945
-Αναρχικοί συμμετέχουν σε αντάρτικες ομάδες στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ομάδα μαχνοβιτών Black Cat «Μαύρη Γάτα» δραστηριοποιείται στη Λευκορωσία. Ο Osip Tsebry σχηματίζει τη μονάδα Green Guard με βάση τις μαχνοβίτκες και αναρχικές αρχές και πολεμά τόσο των Ναζί όσο και κατά του Κόκκινου Στρατού στην Ουκρανία.
-Υπάρχει αναρχική παρουσία μεταξύ των ρωσικών δυνάμεων κατοχής στην Ανατολική Ευρώπη, «Μπακουνικοί» στη Βουλγαρία και Zavietti Kronstadta στη Γερμανία.
1947
-Αναρχικοί συμμετέχουν σε εξεγέρσεις στα στρατόπεδα Promyshleny, Jeleznodorjny και Vorkuta. Στο τελευταίο στρατόπεδο υπάρχουν και «Τολστοϊκοί αναρχικοί».
1950
-Μια μικρή ομάδα «αναρχο-μαρξιστών» υπάρχει στη Μόσχα.
1952
-Στην Karaganda Ισπανοί αναρχικοί, μέλη των CNT-FAI, συμμετέχουν σε εξεγέρσεις στρατοπέδων.
1953
-Αναρχικοί εμπλέκονται σε εξεγέρσεις σε στρατόπεδα, ιδίως στο Norilsk. Η μαύρη σημαία κυματίζει πάνω από την εξέγερση του στρατοπέδου Vorkuta.
Πηγές:
Alexandre Skirda, Nestor Makhno
Alexandre Skirda, Les anarchistes dans la revolution russe
Ante Ciliga, The Russian Enigma
Louis Mercier-Vega, L’increvable anarchisme
Paul Avrich, The Russian Anarchists
Iztok no. 1 - Sur l’anarchisme en URSS (1921-1979) (article in Iztok)
G. P. Maximov, The Guillotine at work
*Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έναν αριθμό ρωσικών πηγών, ο Vladimir ("Bill") Shatov εκτελέστηκε το 1937, ενώ άλλες πηγές λένε ότι πέθανε το 1943 στο Κίεβο, ενόσω ήταν ακόμα από κράτηση. Αυτό είναι παράξενο από τη στιγμή που το 1943 το Κίεβο είχε καταληφθεί από τα ναζιστικά στρατεύματα και η κατοχή του κράτησε μέχρι τον Νοέμβρη αυτού του χρόνου. Η Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια μεταφέρει πιο μετά το τέλος της κατοχής. Πιθανώς, πληροφορίες για την τύχη του Shatov μπορούν να αντληθούν στο Καζακστάν, όπου στη δεκαετία του 1930 ο ίδιος εργαζόταν σε κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών (υπό το καθεστώς της καταναγκαστικής εργασίας). Αποκαταστάθηκε το 1955.
*Το αγγλικό κείμενο δημοσιεύτηκε εδώ: https://libcom.org/history/1921-1953-chronology-russian-anarchism Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
