Μια σύντομη περιγραφή των εργασιακών σχέσεων στην κοινωνία, μετά την ανατροπή του υπάρχοντος καθεστώτος
Η διέξοδος από την υπάρχουσα κοινωνική τάξη και η ανανέωση της ζωής πάνω σε νέες αρχές μπορεί να συντελεστεί μόνο με τη συγκέντρωση όλων των μέσων κοινωνικής ύπαρξης στα χέρια της επιτροπής μας και με την κήρυξη της χειρωνακτικής εργασίας ως υποχρεωτικής για όλους.
Η επιτροπή, αμέσως μόλις γίνει η ανατροπή των σημερινών θεσμών, θα ανακηρύξει τα πάντα κοινωνική ιδιοκτησία και θα προτείνει την ίδρυση εργατικών συνεταιρισμών (αρτέλ) και ταυτόχρονα θα εκδώσει στατιστικούς πίνακες, που θα καταρτίζονται από εμπειρογνώμονες και θα δείχνουν ποιοι βιομηχανικοί κλάδοι είναι πιο αναγκαίοι στο δοσμένο μέρος και ποιες περιστάσεις μπορεί να δυσκολέψουν τούτο ή εκείνο το επίπεδο απασχόλησης.
Μέσα σε ορισμένες μέρες, που προβλέπονται για την ανατροπή και για την αναπόφευχτη αναμπουμπούλα που θα επακολουθήσει, το κάθε άτομο οφείλει να ενταχθεί, με δική του επιλογή, στο ένα ή στο άλλο εργατικό αρτέλ... Όσοι μείνουν παράμερα και δεν ενταχθούν σε εργατική ομάδα δίχως να επικαλεστούν βάσιμους λόγους, δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στα κοινά εστιατόρια, στα υπνωτήρια, στα κάθε λογής οικήματα, που προορίζονται για την ικανοποίηση διάφορων αναγκών των εργατών-αδελφών ή για την εναποθήκευση έτοιμης παραγωγής και πρώτων υλών, τροφίμων και εργαλείων για όλα τα μέλη της εργατικής κοινωνίας που εγκαθιδρύθηκε. Με λίγα λόγια, όποιος δεν ενταχθεί δίχως να έχει βάσιμους λόγους σε ένα αρτέλ, θα στερηθεί τα μέσα διαβίωσης. Θα είναι κλειστοί γι’ αυτόν όλοι οι δρόμοι, όλα τα μέσα επικοινωνίας και θα του μένει μόνο μια διέξοδος : δουλειά, ή θάνατος.
*Μιχαήλ Μπακούνιν «2ο τεύχος του φυλλάδιου Εκδόσεις του Συλλόγου Λαϊκή Τιμωρία, άρθρο : Οι θεμελιώδεις αρχές του μελλοντικού κοινωνικού συστήματος» , 1870.
