Της Stefanie Knoll (ZACF)
Βδομάδες βίαιων εξεγέρσεων, συγκρούσεις μεταξύ συνηθισμένων ανθρώπων και αστυνομίας, πυρπολήσεις αστυνομικών οχημάτων και επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα, λεηλασία πολυτελών καταστημάτων, ένα καμμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο εν μέσω αντικαταναλωτικών συνθημάτων, οδομαχίες κάθε μέρα και κάθε νύχτα, καλέσματα για επανάσταση, καταλήψεις πανεπιστημιακών, σχολικών και δημοτικών χώρων κ.λπ. Τον περασμένο Δεκέμβρη ήταν ένας πολύ ζεστός χειμώνας στην Ελλάδα και ένα μεγάλο γεγονός που χρήζει μελέτης πολύ πιο λεπτομερειακά απ’ ό,τι παρουσιάστηκε στα διάφορα ΜΜΕ. Αποτελεί ένα πρωτοφανές γεγονός στην σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης, ένα νέο 1968, μια νέα έμφαση στον αγώνα ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, τις περικοπές στο εκπαιδευτικό σύστημα και την αστυνομική βία.
Υπήρξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ αυτών των διαδηλώσεων και προηγούμενων παρόμοιων δράσεων στην Ελλάδα. Ο αριθμός των συμμετεχόντων ήταν πολύ πιο μεγάλος και οι διαδηλώσεις δεν συνέβησαν μόνο στην Αθήνα αλλά σε αρκετές άλλες πόλεις σε όλη την Ελλάδα και κράτησαν βδομάδες. Η αστυνομία, ως εκπρόσωπος του Κράτους, από μόνη της ένας βίαιος θεσμός, αντέδρασε με τον συνήθη τρόπο, τη βία. Αλλά ο κόσμος που βρισκόταν στους δρόμους αντιστάθηκε και έμεινε ενωμένος. Απόπειρες να διασπαστεί η ενότητα των καταπιεσμένων μέσω προσπαθειών να χρησιμοποιηθούν οι ήδη υπάρχοντες διαχωρισμοί, όπως η εύφημη μνεία για τους ειρηνικούς Έλληνες διαδηλωτές σε αντίθεση με τους ξένους που λεηλατούν, απέτυχαν μπροστά στην ανάδυση της αλληλεγγύης στην πράξη και του διεθνισμού που διακατείχαν τον κοινό αγώνα. Όλοι οι περιορισμοί που συνήθως κρατούν την εργατική τάξη διαιρεμένη, ανάμεσα, για παράδειγμα, στους πνευματικά και χειρωνακτικά εργαζόμενους, τους νέους και τους μεγαλύτερους, τους Έλληνες πολίτες και τους μετανάστες, εξαφανίστηκαν από τη στιγμή που ο καθένας διαδήλωνε στο πλευρό του άλλου. Ανάμεσα στην ευρύτερη εργατική τάξη υπήρξε μεγάλη συμπάθεια για την (προτιμάμε να την ονομάσουμε) λαϊκή εξέγερση, όχι αναταραχή, η οποία σταδιακά παραχώρησε τη θέση της σε λιγότερο βίαιες, πιο ευφάνταστες και πιο πολιτικές πράξεις.
Καλή Κρίση και Ευτυχισμένος ο Νέος Φόβος
Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός έδειξε το πιο άσχημο πρόσωπό του τον περασμένο χρόνο, όταν αρκετές τράπεζες στις ΗΠΑ κατέρρευσαν εξαιτίας των καπιταλιστικών τους δομών στις οποίες βασίζονταν καθώς και στην αναγκαστική απληστία. Και αποδείχτηκε για μια ακόμα πολλοστή φορά, αλλά αυτή τη φορά εντελώς ανοιχτά και διάφανα, ότι το Κράτος προστατεύει τον καπιταλισμό και ξοδεύει δισεκατομμύρια χρήματα φορολογουμένων για να σώσει τις τράπεζες και τις μεγάλες πολυεθνικές, όπως την αυτοκινητοβιομηχανία, αντί να ενισχύσει τον λαό. Η εξέγερση στην Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη αντίδραση στην κρίση αυτή και έχει ήδη ονομαστεί γι’ αυτό “η πρώτη credit-crunch εξέγερση”, μιας και εξαπλώθηκε και σε άλλες χώρες, όπως Ισλανδία, Βουλγαρία, Λεττονία και Ρωσία.
Και όλα αυτά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και του αβέβαιου μέλλοντος που αντικρίζουν οι έφηβοι σήμερα στην Ελλάδα, που οι διαδηλωτές, στην πλειοψηφία τους νέοι, υιοθέτησαν το σύνθημα “Καλή Κρίση και Ευτυχισμένος ο Νέος Φόβος” (κατά το Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο Νέος Χρόνος) – δηλαδή το φόβο του να χειροτερεύσει η οικονομική κατάσταση το νέο χρόνο.
Οι λόγοι της εξέγερσης
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που πυροδότησαν την εξέγερση στην Ελλάδα: α) οι δεκαετίες αστυνομικής κτηνωδίας σε βάρος εκατοντάδων αγωνιστών και συνηθισμένων ανθρώπων που έχουν δολοφονηθεί από την αστυνομία (1) (κάτι που άναψε αμέσως την εξέγερση καθώς ένα άοπλο 15χρονο αγόρι δολοφονήθηκε από αστυνομικό), β) η επίθεση του νεοφιλελευθερισμού μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, οδηγώντας χιλιάδες ανθρώπους σε απόλυση ή υποαπασχόληση, κάτι που χειροτέρευσε τους τελευταίους μήνες εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης και γ) οι περικοπές και η κατάρρευση του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως ακριβώς έγινε και με τις εξεγέρσεις του Μάη του 1968 στο Παρίσι. Επιπρόσθετοι λόγοι για την εξέγερση είναι η κυβερνητική διαφθορά, η υπερεκμετάλευση σε βάρος των μεταναστών και το γεγονός ότι η κοινωνία αυτή είναι ήδη κατακερματισμένη από βαθιές ταξικές διαφορές. Επικρατεί, επίσης, μια γενική αίσθηση ότι η ελληνική κοινωνία διάκειται εχθρικά στην αστυνομία εξαιτίας των υψηλών επιπέδων αστυνομικής κτηνωδίας καθώς και το ότι υπάρχουν αντικαπιταλιστικές και αντικρατικές απόψεις σε μεγάλο ποσοστό ειδικά ανάμεσα στη νεολαία, το ένα τέταρτο της οποίας είναι άνεργο ή πρόκειται ν’ αντιμετωπίσει την ανεργία. Για πρώτη φορά από την κατάρρευση της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967-1974), η νεολαία δεν τρέφει πλέον καμία ελπίδα για μια καλύτερη ζωή απ’ ό,τι αυτή των γονεών της. (2) Ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας αυτής γνωρίζει καλά ότι δεν έχει τίποτε να χάσει εκτός από την αυταπάτη ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα.
Στην Ελλάδα, όπως και οπουδήποτε αλλού, τα ρεφορμιστικά συνδικάτα, τα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα, παραλύουν το προλεταριάτο προωθώντας την αυταπάτη ότι η εθνική οικονομία αποτελεί κοινή ιδιοκτησία όλων και ότι η οικονομική ανάπτυξη θα οδηγήσει σε αύξηση του επιπέδου της ευημερίας των ανθρώπων. Οι θιασώτες αυτοί του κράτους προνοίας αναγνωρίζουν ότι η καπιταλιστική κοινωνία διαιρείται σε τάξεις, αλλά βλέπουν το κράτος ως αυτό που ενσωματώνει το γενικό εθνικό συμφέρον. Η ταξική πάλη περιορίζεται έτσι από εργατικές και εργοδοτικές οργανώσεις χωρίς να διακινδυνεύουν τις υποτιθέμενες εγγυήσεις της σταδιακής προόδου: δηλαδή την οικονομική ανάπτυξη. Η λογική στην οποία στηρίζεται η δύναμη της άρχουσας τάξης και για την οποία θυσιάζεται η ζωή των εργαζομένων σε μια ατελείωτη σειρά, η παραγωγή χρήματος με περισσότερο χρήμα, γίνεται στην ιδεολογία αυτή του πάνω-κάτω το οικουμενικό καλό του οποίου υπεραμύνεται το Κράτος.
Η πιο σημαντική πλευρά της εξέγερσης του Δεκέμβρη 2008 στην Ελλάδα, είναι ότι τμήματα της εργατικής τάξης διέσπασαν τη σοσιαλδημοκρατική επίφαση που περιόριζε τον αγώνα τους και στόχευσαν στην ανάπτυξη του αγώνα της τάξης τους. Έδειξαν ότι υπάρχει ένας άλλος δρόμος όχι αυτό της ταξικής συνεργασίας στο εσωτερικό των κορπορατιστικών θεσμών, αλλά αυτός της άμεσης δράσης στην αντιμετώπιση του παρόντος συστήματος. Η παρούσα οικονομική κρίση μαζί με την επί δεκαετίες νεοφιλελεύθερη πολιτική, έχει στην Ελλάδα, όπως και αλλού, υπονομεύσει την αυταπάτη ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη θα οδηγήσει στην αύξηση της ευημερίας για όλους, διαμέσου της διοχέτευσης του πλούτου των πλουσίων προς τους φτωχούς, ένα κλασικό φιλελεύθερο επιχείρημα που είναι τόσο κυρίαρχο και στη Νότια Αφρική. Η εξέγερση αυτή συνιστά βασική άρνηση αυτού του μύθου και δείχνει ότι το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής επανάστασης, η οποία θα καταργήσει το κεφάλαιο ταυτόχρονα με το Κράτος, είναι μια πιθανότητα και όχι ένα μακρινό ουτοπικό όνειρο. Μπορεί να επιτευχθεί από τον απλό κόσμο, που απομακρύνεται από τις κομματικές πολιτικές γραμμές και απαρνείται το ψέμα που προωθείται από τους πολιτικούς ότι πρέπει να υποχωρήσουμε τώρα μιας και το μέλλον θα είναι καλύτερο. Οι αποκαλούμενοι “ταραξίες” αρνήθηκαν, επίσης, το ψέμα ότι οι πολιτικοί είναι αυτοί που αποφασίζουν τι παίζεται και τι όχι στην παγκόσμια πολιτική επειδή αυτοί είναι οι ειδικοί. Η εξέγερση έδειξε πώς μπορούμε να πάρουμε πίσω την εξουσία που μάς έχουν κλέψει οι πολιτικοί και πώς μπορούμε, επίσης, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας.
Η θυσία των ταξικών χαρακτηριστικών για αξιοπρεπή ζωή στο βωμό της εθνικής οικονομίας δίνει συχνά έμφαση σε ένα συγκεκριμένο ταξικό τρωτό σώμα το οποίο εξοβελίζεται αποτελεσματικά ακόμα και από το σοσιαλδημοκρατικό χώρο, όπως οι μετανάστες και η νεολαία. Από τη στιγμή που αυτό το στρώμα δεν μπορεί να συγκροτηθεί σε ένα συμπαγές σώμα διαμέσου της ολοκλήρωσής του, αναγκάζεται σε παθητικότητα διαμέσου της καταστολής σε βάρος του. Αντί να υποκύψουν στον τρόμο των Αρχών, αυτοί οι περιθωριοποιημένοι της ελληνικής κοινωνίας βγαίνουν σήμερα στους δρόμους και επιτίθενται στα κέντρα της δολοφονικής βίας του ελληνικού Κράτους, τα αστυνομικά τμήματα. Όλοι αυτοί που ήσαν καταδικασμένοι να σαπίζουν στα “εθνικά συμφέροντα” συνέστησαν μια μάχιμη κοινότητα αγώνα, ενωμένοι όχι γύρω από μίνιμουμ κοινά αιτήματα που επιτυγχάνονται με διαπραγματεύσεις με βάση συγκεκριμένα συμφέροντα διαφόρων κοινωνικών ομάδων και διαμέσου αντιπροσώπυεσης, αλλά με τον αγώνα για την απόκτηση ταξικών χαρακτηριστικών διαμέσου της άμεσης δράσης.
Η εξέγερση στην πράξη:
καταλήψεις και ο ρόλος των εργατών
Η εμπειρία από τη γενικευμένη καταστολή οδήγησε στην κατάληψη πανεπιστημιακών και δημόσιων κτιρίων όπως δημοτικές αίθουσες ή βιβλιοθήκες που μετατράπηκαν σε τόπους κινητοποίησης ενάντια στο Κράτος και χώρους όπου η αντιπληροφόρηση επιχειρήθηκε να κρατήσει τις φλόγες της εξέγερσης αναμμένες.
Το Πολυτεχνείο, το οποίο είναι και το πιο κοντινό στην πλατεία Εξαρχείων (όπου συνέβη η δολοφονία) ήταν από τα πρώτα κτίρια που καταλήφθηκαν καθώς και ο κύριος τόπος των συγκρούσεων με την αστυνομία. Οι καταληψίες ήσαν νεαροί εργαζόμενοι (συμπεριλαμβανομένων και μεταναστών), φοιτητές, μαθητές και άλλοι – και αρκετοί αναρχικοί. Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο καταλήφθηκε κυρίως από αναρχικές ομάδες και αντιεξουσιαστές που ήθελαν να το χρησιμοποιήσουν για τους σκοπούς της αντιπληροφόρησης. Μεγάλη έμφαση δόθηκε στην οργάνωση των καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι καταληψίες ανέλαβαν υπό τον έλεγχό τους το εστιατόριο του πανεπιστημίου και διοργανώθηκαν σεμινάρια με στόχο να λειτουργήσει η κατάληψη και να οργανώσει εξωτερικές δράσεις.
Μετά τις πρώτες πέντε μέρες εξέγερσης, καταλήφθηκε το δημαρχείο Αγίου Δημητρίου (προαστίου της Αθήνας) από τοπικές αναρχικές ομάδες και μερικούς από τους εργαζόμενους που ήσαν εκεί. Οι καταληψίες οργάνωσαν συνελεύσεις με κατοίκους της περιοχής που ονομάστηκαν “λαϊκές συνελεύσεις” προσπαθώντας να επεκτείνουν την εξέγερση οργανώνοντας τοπικές δράσεις πάντα συνδεδεμένες με την εξέγερση.
Σε μια μετέπειτα εξέλιξη της εξέγερσης, καταλήφθηκε το κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από χορευτικές ομάδες που μετονόμασαν το ιστορικό αυτό κτίριο “Όπερα των Εξεγερμένων”. Από τη στιγμή αυτή το κτίριο μεταμορφώθηκε σε έναν ελεύθερο χώρο όπου διοργανώνονταν σεμινάρια και παραστάσεις επαναστατικής τέχνης καθώς και συνελεύσεις αλληλεγγύης στην Κωνσταντίνα Κούνεβα (δες παρακάτω) και τους συλληφθέντες του Δεκέμβρη.
Όλες οι καταλήψεις χρησιμοποιήθηκαν ως βάσεις του κινήματος απ’ όπου οργανώνονταν ανατρεπτικές δραστηριότητες και όπου οι εξεγερμένοι μπορούσαν να βρουν καταφύγιο, εάν αυτό ήταν απαραίτητο. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των δραστηριοτήτων ήταν η προσπάθεια να “ανοιχτεί” η εξέγερση προς τις γειτονιές. (3)
Τα κυρίαρχα και ρεφορμιστικά συνδικάτα προσπάθησαν - και κάπως τα κατάφεραν - να απομονώσουν την εξέγερση από την εργατική τάξη, αποτρέποντας τους εργαζόμενους απο το να συμμετέχουν σ’ αυτή, με την κήρυξη μιας εθιμοτυπικής 24ωρης απεργίας και τίποτε άλλο. Η απομόνωση αυτή των χειρωνακτικών εργατών από το κύμα της εξέγερσης περιόρισε τη δυνατότητα επέκτασης της εξέγερσης και δυστυχώς σημειώθηκαν μόνο σπάνιες περιπτώσεις που συνέβη το αντίθετο. Το συνδικάτο βάσης των εργατών που συμμετείχαν στην κατάληψη του δημαρχείου Αγίου Δημητρίου αποφάσισε να παρέχει δωρεάν κάθε υπηρεσία στους δημότες. Αλλά, δυστυχώς, η απόφαση αυτή δεν τέθηκε σε εφαρμογή εξαιτίας των αντιδράσεων των “αρχόντων” της πόλης. Ο ρόλος των γραφειοκρατών συνδικαλιστών να περιορίσουν τον αγώνα σε χαμηλά επίπεδα τέθηκε υπό αμφισβήτηση σε δύο περιπτώσεις με την κατάληψη του κτιρίου της ΓΣΕΕ.
Η κατάληψη του κτιρίου της ΓΣΕΕ ήταν αρχικά πρωτοβουλία μελών του συνδικάτου βάσης των κούριερ, ένα ανεξάρτητο συνδικάτο, αρκετά από τα οποία είναι αναρχικοί και άλλους αντιεξουσιαστές. Το πρόβλημα ήταν ότι τα άλλα συνδικάτα βάσης δεν συμμετείχαν στην κατάληψη κάτι που εάν συνέβαινε θα προσέδιδε μεγάλη δύναμη στην κατάληψη.
Εάν υπήρχε μια πραγματική πιθανότητα επέκτασης του αγώνα αυτή βρισκόταν στις καταλήψεις δημοτικών κτιρίων (αιθουσών, πολιτιστικών κέντρων κ.λπ.) που διαχειρίζονταν από άμεσες συνελεύσεις κατοίκων που συζητούσαν τα κοινά τους προβλήματα και έπαιρναν αποφάσεις με αμεσοδημοκρατκό τρόπο. Και στις καταλήψεις αυτές συμμετείχαν ντόπιοι αναρχικοί. (4)
Καταστολή και Αλληλεγγυή
Περισσότεροι από 270 άνθρωποι συνελήφθησαν σε σχέση με τις δραστηριότητες της εξέγερσης, από την έκρηξή της σε 15 πόλεις. Από αυτούς οι 67 προφυλακίστηκαν ενώ 50 μετανάστες που συνελήφθησαν τις πρώτες 3 μέρες της εξέγερσης καταδικάστηκαν σε 18 μήνες φυλάκιση και απελάθηκαν ή θα απελαθούν. Στη Λάρισα 19 συλληφθέντες αντιμετώπισαν κατηγορίες σε σχέση με τον αντιτρομοκρατικο νόμο.
Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, μια μαχητική συνδικαλίστρια, είναι μια από τις εκατοντάδες μετανάστριες που εργάζονται για χρόνια ως καθαρίστριες στην ΟΙΚΟΜΕΤ. Ήταν αρκετά γνωστή για τη στάση της ενάντια στα διάφορα αφεντικά. Έγινε επίθεση εναντίον της από αγνώστους, πιθανώς άτομα που νοικιάστηκαν από τ’ αφεντικά της, που της πέταξαν βιτριόλι στο πρόσωπο και την ανάγκασαν να πιεί ποσότητά του, με προφανή σκοπό να τη δολοφονήσουν, ενώ επέστρεψε από την δουλειά στο σπίτι νυχτερινή ώρα. Ως αποτέλεσμα, έχασε την όραση από το ένα μάτι. Ο στόχος δεν ήταν τυχαίος: γυναίκα, μετανάστρια, μαχητική συνδικαλίστρια, ευάλωτος στόχος. Η στιγμή της επίθεσης αυτής δεν ήταν, επίσης, τυχαία: τα ΜΜΕ, τα πολιτικά κόμματα, η Εκκλησία, οι επιχειρηματίες και οι γραφειοκράτες συνδικαλιστές προσπαθούσαν να ξεφτιλίσουν την κοινωνική εξέγερση. Στο πλαίσιο αυτό, η επίθεση στην Κωνσταντίνα χάθηκε μέσα στα καθημερινά δελτία των ΜΜΕ. Οι εργαζόμενοι του ΗΣΑΠ, ωστόσο, επέδειξαν αλληλεγγύη σ’ αυτή και κατέλαβαν τα γραφεία της εταιρίας καθαρισμού όπου εργαζόταν η Κούνεβα, η οποία εταιρία, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, είναι άμεσα υπεύθυνη για την επίθεση.
Ενώ η εξέγερση συνεχιζόταν, συνέβη ένα άλλο γεγονός που προκάλεσε την αλληλεγύη από όλο τον κόσμο: ο πόλεμος στη Γάζα. Εκτός από διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο, οι Έλληνες αγωνιστές διοργάνωσαν επίσης μποϊκοτάζ αμερικανικού στρατιωτικού φορτίου προς το Ισραήλ από το λιμάνι του Αστακού. Το πλοίο αυτό περιείχε 25 μεγάλα κοντέινερ, με πάνω από 3.000 τόνους όπλων και πολεμοφοδίων. Ήταν μια επείγουσα αποστολή όπλων προς άμεση βοήθεια της κατάληψης και των συνεχιζόμενων εγκλημάτων σε βάρος των Παλαιστινίων στη Γάζα, σύμφωνα με μήνυμα του Πατριωτικού Μετώπου Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης προς τους Έλληνες εργάτες. Την επόμενη μέρα, η Αντιεξουσιαστική Κίνηση δημοσίευσε ένα κάλεσμα για διαδήλωση και μπλόκο στον Αστακό στις 15 Γενάρη. (5) Αλλά οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να αναβάλουν την αποστολή αυτή επειδή η ελληνική κυβέρνηση φοβόταν το ξέσπασμα και άλλων διαδηλώσεων. Η κίνηση αυτή ήταν μια σημαντική μορφή διεθνούς αλληλεγγύης που μπορεί να συγκριθεί μ’ αυτές στη Νότια Αφρική όταν οι λιμενεργάτες του Durban αρνήθηκαν να ξεφορτώσουν κινέζικο πλοίο με πολεμοφόδια για τη δικτατορία της Ζιμπάμπουε και πιο πρόσφατα ισραηλινό φορτίο με όπλα στο ίδιο λιμάνι.
Στην Ελλάδα, δύο μήνες μετά την καταστροφή, κατά τη διάρκεια συγκρούσεων τον Νοέμβρη (γεγονός μη συνδεδεμένο με την εξέγερση), του περιπτέρου της 74χρονης Χαρίκλειας Ανανιάδου στη Θεσσαλονίκη, έλαβε χρηματικό ποσόν από μια μικρή ομάδα αναρχικών με το όνομα Αναρχική Πρωτοβουλία, η οποία αντιτίθεται στη μονόπλευρη βίαιη προσέγγιση της εξέγερσης, για να ξαναφτιάξει το περίπτερό της. “Ως αναρχικοί, αισθανόμαστε ότι πρέπει να υποστηρίξουμε έναν συνάνθρωπό μας που έπεσε θύμα τυφλής βίας”, δήλωσε η ομάδα σε ανακοίνωσή της. Ο λόγος γι’ αυτό ήταν ότι άλλοι καταστηματάρχες αποζημιώθηκαν από την κυβέρνηση, αλλά μόνο αυτοί τα καταστήματα των οποίων έγιναν στόχοι επίθεσης τον Δεκέμβρη έλαβαν τέτοια βοήθεια.
Ο ρόλος των Αναρχικών στην εξέγερση
Το ελληνικό αναρχικό κίνημα είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο σε αναλογία με τον πληθυσμό της χώρας. Αναρχικοί και αντιεξουσιαστές έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην εξέγερση. Ήταν αναρχικοί αυτοί που άρχισαν την εξέγερση κι αυτοί που απέδειξαν ότι δεν βρισκόμαστε μακριά από την επανάσταση όπως νομίζαμε, ότι επαναστάσεις είναι δυνατόν να συμβούν στα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναρχικές σημαίες αναρτήθηκαν σε πολλά κατειλημμένα κτίρια στην Ελλάδα ακόμα και σε κατειλημμένες προσβείες και προξενεία σε όλο τον κόσμο, μαζί και στο Βερολίνο, σε μια παγκόσμια αλληλεγύη προς την εξέγερση.
Από την εποχή της “Μάχης του Seattle” το 1999, ο αναρχισμός παίζει κεντρικό ρόλο στα παγκόσμια κινήματα ενάντια στον καπιταλισμό, προωθώντας την κοινωνική επανάσταση στην οποία δεν είναι μόνο ανάγκη να απαλλαγούμε από τον παγκόσμιο καπιταλσιμό αλλα και από το Κράτος. Αντί να ακολουθήσουν το σεχταρισμό της εξουσιαστικής αριστεράς, μέσω του οποίου δημιουργήθηκαν “εργατικά κράτη”, οι αντιεξουσιαστές εργάστηκαν από κοινού στη βάση με εργάτες, φοιτητές και μη κομματικοποιημένους και αποτέλεσαν όχι μια εμπροσθοφυλακή αλλά μέρος των άλλων συνηθισμένων ανθρώπων που εξεγέρθηκαν και έδειξαν τι μπορούν κάνουν από μόνοι τους. Οι αναρχικές ιδέες του αυτοκαθορισμού, της αλληλοβήθειας, της κοινοτικής εξουσίας, της ελευθερίας και της ισότητας έχουν διαχυθεί σε όλο τον εξεγερμένο λαό με τη μορφή ενός συμπαγούς αντιεξουσιαστικού κινήματος, που εκφράζεται μέσα από εκατοντάδες καλέσματα για συνελεύσεις και απεργίες, με εκατοντάδες πανό και καταλήψεις κτιρίων. (6)
Διδάγματα από την Εξέγερση
Στο φως της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, γεγονότα όπως αυτά στην Ελλάδα θα συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο. Είναι σημαντικό για μάς να οργανωθούμε έτσι ώστε να καταλάβουμε τα εργοστάσια και τη γη και όχι μόνο να δείχνουμε το θυμό μας στις διαδηλώσεις. Ένας νέος κόσμος μπορεί μόνο να δημιουργηθεί από μάς, αλλά δεν μπορεί να δημιουργηθεί μόνο με διαδηλώσεις. Η ελληνική εξέγερση δείχνει, επίσης, τη σπουδαιότητα της διεθνούς αλληλεγγύης.
Είναι μόνο ζήτημα χρόνου μέχρι που η οικονομική κρίση χτυπήσει σκληρά και τη Νότια Αφρική, προσθέτοντας νέα προβλήματα στις ήδη άσχημες συνθήκες ζωής για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Θα είναι προετοιμασμένη η επαναστατική αριστερά ώστε να κάνει ένα βήμα παραπέρα από τις διαδηλώσεις ή τον αριστερό σεχταρισμό; Θα δούμε τον λαό να μην καθοδηγείται από κανένα πολιτικό κόμμα αλλά να κάνει ο ίδιος την επανάσταση από μόνος του; Θα προσπαθήσουμε να προωθήσουμε οτιδήποτε σε μια κατάσταση που μάς μεταχειρίζεται με το τίποτα;
Οι Έλληνες αναρχικοί είναι γνωστοί για τον εξεγερτισμό και τις αντιοργανωτικές τους τάσεις. Και είναι εξαιτίας αυτού που οι αναρχικοί αντιμετωπίζονται συχνά σαν χαοτικοί πλιατσικολόγοι χωρίς κανένα συγκεκριμένο στόχο. Έχουμε δει ότι όλα αυτά μπορούν μεν να οδηγήσουν σε μια σημαντική εξέγερση, αλλά μετά από κάποια στιγμή αυτή να πεθάνει. Η κατάσταση αυτή φέρνει τους αναρχικούς στην Ελλάδα μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, να κάτσουν κάτω και να εξετάσουν τρόπους συγκρότησης μιας σοβαρής, μαχητικής και συνεκτικής οργάνωσης, μιας αναρχικής οργάνωσης της ταξικής πάλης – συνδεδεμένης με τους εργατικούς αγώνες της βάσης – και όχι μόνο να συμμετέχει ή να οργανώνει αυθόρμητες δράσεις, έτσι ώστε η εξέγερση και οι καταλήψεις να επεκταθούν.
Αρκετές όψεις της ελληνικής εξέγερσης θυμίζουν το Παρίσι του 1968, όπου επικρατεί το χιούμορ και το αστείο. Αρκετοί αγωνιστές επικεντρώνονται μόνο στο θέαμα των διαφόρων γεγονότων, όπως η διακοπή τηλεοπτικών προγραμμάτων με πανό όπου γράφεται ότι οι θεατές πρέπει να κλείσουν τις τηλεοράσεις και ν’ αρχίσουν να εξεγείρονται, ή θεατρικές παραστάσεις με αστεία πανό, αλλά όλα αυτά δεν οδηγούν απαραίτητα στην ανατροπή του καπιταλισμού και/ή του Κράτους. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί βλέπουν τόσο την εξέγερση όσο και τέτοιες θεαματικές δράσεις ως μέσα αγώνα από μόνα τους.
Η εξέγερση, γενικά, δεν άγγιξε τους εργασιακούς χώρους, με την έννοια ότι δεν καλέστηκαν απεργίες για τη υποστήριξή της. Οι μόνες εξαιρέσεις ήταν η απεργία των καθηγητών την ημέρα της κηδείας του Αλέξη και η μεγάλη συμμετοχή στην απεργία ενάντια στον προϋπολογισμό στις 10 Δεκέμβρη. Εκτός από αυτά, η εξέγερση άφησε τους εργασιακούς χώρους ανέγγιχτους. (7) Κάθε επανάσταση, ωστόσο, πρέπει να συνδέεται με τους εργάτες και τον υπόλοιπο καταπιεζόμενο λαό για να είναι επιτυχής. Η γενική απεργία που καλείται από τους εργάτες, αποτελεί ακόμα ένα από τα πιο σπουδαία εργαλεία για να έρθει μια κοινωνική επανάσταση. Όσοι συμμετέχουν στην εξέγερση πρέπει να συνδεθούν με τους εργάτες ώστε να επεκτείνουν την εξέγερση αυτή και να καταλάβουν τα εργοστάσια.
Αν και η εξέγερση αυτή δεν έφερε κάποια επανάσταση στην Ελλάδα, έφερε ωστόσο δεκάδες χιλιάδες στο αντιεξουσιαστικό κίνημα, διδάσκοντάς τους πώς να αγωνίζονται στο δρόμο, δημιουργώντας εκατοντάδες λαϊκές συνελεύσεις, ενδυναμώνοντας τις υπάρχουσες ομάδες και δείχνοντας και στον εξεγερμένο λαό και στην κυβέρνηση και τους καπιταλιστές ότι πράγματι η εξουσία βρίσκεται στην πλευρά του λαού. (8)
Ακόμα και εάν οι άμεσες εξεγέρσεις έχουν αρχίσει να εκλείπουν αυτό δεν σημαίνει και το τέλος της εξέγερσης, Μερικές καταλήψεις εξακολουθούν να υφίστανται και καθώς αναμένεται να ξετυλιχθεί νέο κύμα αστυνομικής κτηνωδίας ή περισσότερες περικοπές στον δημόσιο τομέα, ο κόσμος θα κατέβει ξανά στο δρόμο. Ας ελπίσουμε ότι την επόμενη φορά οι εργάτες θα ενωθούν με τους εξεγερμένους.
# Στο κείμενο αυτό έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία από συντρόφους μας από το εξωτερικό, που είναι αρκετοί για να τους ονομάσουμε εδώ – εκτός από αυτούς που παρατίθενται στις σημειώσεις. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι πολλά από τα στοιχεία που χρησιμοποιήσαμε προέρχονται από δύο αριστερές κομμουνιστικές ομάδες τα “Παιδιά της Γαλαρίας” και την Blaumachen. Επίσης για το άρθρο αυτό έγιναν αρκετές συζητήσεις με τον σύντροφό μας Komnas Poriazis που έγραψε μέρη του. Ειδικές ευχαριστίες στον σύντροφό μας Δημήτρη που διάβασε και σχολίασε το άρθρο πριν τυπωθεί.
Σημειώσεις: (1) Η ελληνική αστυνομία εχει μια μακρά ιστορία δολοφονιών νεολαίων, γύρω στις 100 τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά ούτε ένας αστυνομικός δεν έχει ποτέ τιμωρηθεί. Πηγή: Νίκος Ράπτης στο www.zcommunications.org/znet/niewArticle/19930, (2) Βάλια Καϊμάκη (2009) στο Bailouts for the bunks, bullets for the people: Mass uprising of Greece’s Youth στο www.zcommunications.org/znet/niewArticle/20131, (3) Blaumachen (2009) Like a winter… with a thousand Decembers www.anarkismo.net/article/12012, (4) Από επαφή με τον σύντροφό μας Δημήτρη, Έλληνα αναρχικό, (5) Στο ίδιο, (6) Garman, Jake (2009) A Close Look at the Greek Insurrection. In The Nor Easter #4 Winter 2009, (7) Blaumachen (2009) Like a winter…, (8) Garman, Jake (2009) A Close Look at the Greek Insurrection.
* Το άρθρο αυτό γράφτηκε από την Stefanie Knoll και δημοσιεύτηκε στο τεύχος 10 (Απρίλης 2009) του περιοδικού “Zabalaza” του Zabalaza Anarchist Communist Front (ZACF - Αναρχικό Κομμουνιστικό Μέτωπο Zabalaza) τη Νότιας Αφρικής, σελ. 25-28. Δημοσιεύτηκε ακόμα και στα www.anarkismo.net και www.ainfos.ca ενώ για να κατεβάσετε ως pdf το τεύχος αυτό καθώς και άλλα υλικα και για περισσότερες πληροφορίες για το ZACF, επισκεφθείτε το www.zabalaza.net Ελληνική μετάφραση “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”, 9-10 Απρίλη 2009.
