ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Βλέποντας τα αλλεπάλληλα κύματα αφιερωμάτων για τα 90 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 17, από όλες τις μαρξιστολενινιστικές γκρούπες μέχρι το ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ ακόμα και την «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» με το Κυριακάτικο αφιέρωμά της «Η επανάσταση του ΄17 και ο Λένιν» (σκόπιμος τίτλος και σκόπιμη ταύτιση):
Είναι τόσο ταυτισμένη η επανάσταση του ΄17 μ’ αυτή την προσωπικότητα, που αν μη τι άλλο αν δεν υπήρχε ο Λένιν δε θα υπήρχε και επανάσταση. Τι ιδεαλισμός!
Οι μαρξιστές-λενινιστές, αν και οπαδοί του διαλεκτικού υλισμού, αντιλαμβάνονται την ιστορία και ερμηνεύουν τα ιστορικά γεγονότα σκόπιμα κάτω από το πρίσμα του αστικού ιδεαλισμού και της μεταφυσικής. Δεν αντλούν κανένα συμπέρασμα από την ιστορία και το κάθε γκρουπούσκουλο προσπαθεί να μας πείσει για τη μεγάλη και ιστορική προσωπικότητα του Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ ( Λένιν).
Βλέποντας ένα ντοκιμαντέρ από εκείνη την εποχή με την αυτο-οργάνωση των μουσικών της συμφωνικής ορχήστρας της Πετρούπολης όπου σε κυκλική και αντικριστή διάταξη, ο ένας μουσικός με τα παραπλήσια όργανα διόρθωνε τα λάθη του άλλου, έκαναν άχρηστη την παρουσία του μαέστρου. Διεύθυναν μόνοι τους όλα τα έργα των μεγάλων μουσουργών. Αρκετοί συνθέτες της εποχής θαύμασαν αυτό τον τρόπο. Να μην αναφέρω ονόματα. Αυτή η εκδοχή μέχρι το ΄22. Γιατί μετά ξαναεπικράτησε ο μαέστρος, ο διευθυντής ορχήστρας και τα πράγματα μπήκαν στη θέση τους. Μου ήρθε ένα δάκρυ για το ποιους δρόμους άνοιγε αυτή η ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ. Και τι επακολούθησε;
«Η Ρωσική Επανάσταση δεν ήταν το έργο ενός κόμματος - ήταν το έργο ενός ολόκληρου λαού και ο λαός αυτός είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής της πραγματικής Ρωσικής Επανάστασης. Το μεγαλείο της Επανάστασης δεν προέρχεται από την ψήφιση κυβερνητικών διατάξεων, νόμων και την δημιουργία στρατιωτικών σωμάτων, αλλά από τον σχηματισμό των εμβριθών αλλαγών σφυρηλατημένων στην ηθική και υλική ζωή του πληθυσμού».
Όλες οι επαναστάσεις είναι επαναστάσεις του καταπιεζόμενου – εκμεταλλευόμενου λαού. Και όχι των γιακωβίνων, των μπολσεβίκων, των αναρχικών ή των μουλάδων.
Η επανάσταση στη Ρωσία ήταν επανάσταση του ρωσικού λαού ή των μπολσεβίκων; Η επανάσταση στην Ισπανία ήταν επανάσταση του ισπανικού λαού ή των αναρχικών;. Αν μείνουμε σ΄ αυτή την εκδοχή, θα δούμε ότι όλες οι επαναστατικές κρίσεις προκλήθηκαν από τους επαναστάτες και όχι από την κρίση και κατάρρευση των συστημάτων κυριαρχίας εκείνη τη στιγμή. Αν μείνουμε σ΄ αυτή την εκδοχή, θα δούμε αυτές τις επαναστατικές κρίσεις μέσα από συνωμοτική οπτική. Αλλά η κοινωνική και πολιτική ιστορία έχει και τέτοιες εκδοχές.
«Δεν φαντάζονται ότι μια κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αφέντες και υπηρέτες, χωρίς αρχηγούς και στρατιώτες».
ΚΑΤΩ ΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ
J. De Jacques
To κίνημα που, μέσα σε μερικές μέρες, πέρασε όλα τα στάδια μιας επανάστασης, απ΄ την απεργία και τις διαδηλώσεις στο δρόμο, ως την εξέγερση, ξεπήδησε από τις ίδιες τις μάζες χωρίς να διευθύνεται από τα πάνω. Καμιά κεντρική κομματική επιτροπή, καμιά γνωστή προσωπικότητα δεν ανέλαβε την οργάνωσή του ούτε την διεύθυνσή του».
Φεβρουάριος 1917. Μια επανάσταση αρχίζει. Αλλά ο Λένιν δυσπιστεί απέναντι σ΄ ένα τέτοιο κίνημα χωρίς φανερό αρχηγό.
Τα σοβιέτ, οι αυθόρμητες μαζικές οργανώσεις των αγροτών και των προλετάριων, στον συγκεκριμένο τόπο και σ΄ αυτήν τη στιγμή της ιστορίας, έπρεπε να τεθούν στην υπηρεσία του μπολσεβίκικου κόμματος επειδή «ο μαρξισμός διδάσκει (…) ότι το πολιτικό κόμμα της εργατικής τάξης, δηλαδή, το κομμουνιστικό κόμμα, είναι το μόνο που μπορεί να συσπειρώσει, να διαπαιδαγωγήσει και να οργανώσει την πρωτοπορία του προλεταριάτου και όλων των εργαζόμενων μαζών… « (Λένιν)
Για να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τα συμβούλια, έπρεπε να τους προσδώσει και κάποια αίγλη: «Όλη η εξουσία στα σοβιέτ». Και ο Λένιν ανακαλύπτει τον «αντικρατιστή» Μαρξ, της Κομμούνας του 1871 και γράφει «Το κράτος και επανάσταση». Για τους παλιούς μπολσεβίκους, η υπόθεση μυρίζει αναρχισμό και ο Λένιν κατηγορείται ότι θέλει να πάρει το θρόνο που έμενε κενός από την εποχή του Μπακούνιν.
Από τη στιγμή που τα σοβιέτ συγκροτήθηκαν ως όργανα εξουσίας, η «δικτατορία» της τάξης και του κόμματος συγχέεται στην αρχή για να παραχωρήσει στη συνέχεια τη θέση της – και με τρόπο αδιαμφισβήτητο - στη δικτατορία του κόμματος πάνω στην τάξη. Ο Ζηνόβιεφ το ομολογεί: «Χωρίς τη σιδερένια δικτατορία του κομμουνιστικού κόμματος, η εξουσία των σοβιέτ στη Ρωσία δε θα διαρκούσε όχι τρία χρόνια, αλλά, ούτε τρεις εβδομάδες. Κάθε συνειδητός εργάτης πρέπει να καταλάβει, ότι η δικτατορία της εργατικής τάξης δε μπορεί να πραγματωθεί παρά μόνο μέσω της δικτατορίας της πρωτοπορίας της – δηλαδή, μέσω του κομμουνιστικού κόμματος (…) . Ο έλεγχος που ασκεί το κόμμα πάνω στα σοβιετικά όργανα,, πάνω στα συνδικάτα είναι η μόνη σταθερή εγγύηση ότι θα ικανοποιηθούν στο μέλλον όχι μόνο τα συμφέροντα οποιωνδήποτε ομάδων, αλλά και ολόκληρου του προλεταριάτου».
Μετά τη συντριβή της επαναστατικής αντιπολίτευσης, κυρίως μετά τη βίαιη καταστολή του αναρχικού κινήματος και του μαξιμαλιστικού ρεύματος, εμφανίστηκε στο εσωτερικό του ίδιου του μπολσεβίκικου κόμματος μια αντιπολίτευση που επέμενε δίχως μεγάλη τόλμη στις ξεχασμένες βασικές αρχές, όπως η εργατική αυτονομία, λόγου χάρη. Το 1920, η Αλεξάνδρα Κολοντάι, γράφει: «Φοβόμαστε την αυτόνομη δραστηριότητα των μαζών. Φοβόμαστε να αφήσουμε το πεδίο ελεύθερο για το δημιουργικό τους πνεύμα. Τρέμουμε την κριτική. Δεν έχουμε πια εμπιστοσύνη στις μάζες». Και η Ρόζα Λούξεμπουργκ συμπληρώνει την κριτική: «δικτατορία, βέβαια, όχι όμως η δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά η δικτατορία μιας χούφτας πολιτικών, δηλαδή, η δικτατορία με την αστική έννοια, με την έννοια της γιακωβίνικης ηγεμονίας».
Τώρα, είναι η σειρά του Λένιν να κατηγορήσει την εργατική αντιπολίτευση, για «αναρχοσυνδικαλιστικές παρεκκλίσεις» όπως ακριβώς και η γερμανική σοσιαλδημοκρατία είχε χαρακτηρίσει τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, ως αναρχοσυνδικαλίστρια.
Για τους φίλους του Λένιν και του Τρότσκι κάθε υπεράσπιση της αυτονομίας των μαζών είναι ύποπτη αναρχισμού. (Κολακευτικότατη φιλοφρόνηση !).
Απ΄ το σύνθημα της άνοιξης 1917 «Όλη η εξουσία στα σοβιέτ», το μόνο που έμεινε το 1921, πάνω στον πάγο της Βαλτικής, ήταν ολόγυμνη η αλήθεια: «Όλη η εξουσία στην Κεντρική Επιτροπή του Κομουνιστικού Κόμματος». 1
Σημείωση
Φεβρουάριος 1921: απεργίες στην Πετρούπολη, εξέγερση της Κροστάνδης. 17 Μαρτίου: συντριβή της εξέγερσης. 8–16 Μαρτίου: 10ο Συνέδριο του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος, βίαιη επίθεση ενάντια στην Εργατική Αντιπολίτευση, διακήρυξη υπέρ της ενότητας του κόμματος, με την καταστολή κάθε τάσης ή «φράξιας» και για την «Αναρχική και Συνδικαλιστική Τάση μέσα στο Κόμμα μας». Για όλη αυτήν τη διαδικασία, βλ. Μόρις Μπρίντον, «Οι Μπολσεβίκοι και ο Εργατικός Έλεγχος: Το Κίνημα των Εργοστασιακών Επιτροπών, 1917-1921», Μετ.: Θέμη Μιχαήλ, Εκδόσεις Διεθνής Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1977.
