Ο Δημήτρης (Μίμης) Σαρδούνης γεννήθηκε στην Πάτρα το 1865. Γίνεται ψάλτης σε νεαρή ηλικία στο ναό της Ευαγγελίστριας και καθηγητής της βυζαντινής μουσικής. Το 1890 εγκαταλείπει τα «κεκτημένα» κι αποφασίζει να αφοσιωθεί στην τέχνη του θεάτρου σκιών. Συγκρούεται και συγκρούονται μαζί του η εκκλησία, η κοινωνία (η ονομαζόμενη «καλή»), η ίδια η οικογένειά του. Οι λαϊκοί άνθρωποι, αυθόρμητα τον πλησιάζουν, του συμπαραστέκονται και τον ενθαρρύνουν στο εγχείρημά του.
Θα γίνει ο κορυφαίος καραγκιοζοπαίχτης όλων των εποχών κάτω από το «καλλιτεχνικό» όνομα Μίμαρος.
Ο Σαρδούνης θεωρείται ο ιδρυτής του ελληνικού Καραγκιόζη, γιατί τελειοποίησε την τεχνική του παιξίματος και πλούτισε το ρεπερτόριο με νέα θέματα από την ελληνική ιστορία. Αυτός καθιέρωσε στη «σκηνογραφία» του πανιού, το σεράι του Βεζίρη και την καλύβα του Καραγκιόζη-σύμβολο του πλούτου και της δύναμης το ένα και της φτώχειας και της κακομοιριάς το άλλο, ενώ δικές του δημιουργίες είναι και οι γνωστοί συμπρωταγωνιστές στις ιστορίες του Καραγκιόζη όπως ο «σιορ Διονύσιος», ο «μπάρμπα – Γιώργος», ο «Μορφονιός» και άλλοι. Ο Καραγκιόζης ήταν το πρώτο λαϊκό θέαμα στο νεόκοπο τότε ελληνικό κράτος και γρήγορα έγινε πολύ δημοφιλές ανάμεσα σε όλο τον φτωχό λαό, τόσο των πόλεων όσο και της υπαίθρου καθώς εξιστορούσε τόσο δημοφιλή πατριωτικά θέματα από την εποχή της επανάστασης του 1821, όσο κι από τη τότε σύγχρονη κοινωνική ζωή τα οποία ανταποκρίνονταν στο λαϊκό αίσθημα. Για ένα διάστημα ο Καραγκιόζης αποτέλεσε τη μοναδική ψυχαγωγία των Ελλήνων. Ο κλασικός τύπος του Έλληνα, τον οποίο αντιπροσωπεύει, του έδινε τη δυνατότητα να δένει και να εκφράζει τα πλατιά λαϊκά στρώματα.
Η πολιτική κατάσταση στη Πάτρα (1890-1900)
Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Πάτρα είναι το πρώτο εξαγωγικό-εμπορικό λιμάνι του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους και η πύλη της Ελλάδας από και προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα αναπτύσσεται η βιομηχανική παραγωγή κυρίως με την επεξεργασία και εξαγωγή της σταφίδας προς την Ευρώπη. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η ανάπτυξη ενός μεγάλου εργατικού κινήματος, στο οποίο οι νέες τότε αναρχικές και σοσιαλιστικές ιδέες να βρουν ένα «πρόσφορο έδαφος» για την ανάπτυξή τους.
Σε αυτό, καθοριστική συμβολή έχουν και αναρχικοί, κυνηγημένοι κυρίως από την Ιταλία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη, οι οποίοι ριζώνουν στην πόλη μεταφέροντας τις αναρχικές και σοσιαλιστικές ιδέες στο νεόκοπο τότε Ελληνικό κράτος. Σε συνεργασία με Πατρινούς εργάτες και αστούς που είχαν γοητευτεί από τις ιδέες αυτές, ιδρύονται εργατικά συνδικάτα και πολιτικοί σύλλογοι, με προεξέχων αυτών τον Δημοκρατικό Σύλλογο Πάτρας.
Την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα είχαν ενταθεί οι διώξεις της αστυνομίας της Πάτρας ενάντια σε κάθε φιλελεύθερη φωνή στο χώρο των νέων κοινωνικών αναρχικών και σοσιαλιστικών κινημάτων, που ο Μίμαρος φανερά συμπαθούσε. Ο Δημοκρατικός Σύλλογος Πάτρας, η πρώτη οργανωμένη αναρχική συλλογικότητα της Έλλαδας, σχεδόν διαλύεται, πολλά μέλη του φυλακίζονται, ενώ όσα γλυτώνουν συμμετέχουν στην ίδρυση του «Παναχαϊκού Γυμναστικού Συλλόγου» (1891). Ο λόγος που οι αναρχικοί εμπλέκονται με τον σύλλογο δεν είναι άλλοι παρά η συγκάλυψη έναντι του κράτους και της καταστολής από την τοπική αστυνομία, ώστε υπό την κάλυψή του να μπορούν να συνεχίσουν την πολιτική τους δράση και την πολιτική επιμόρφωση των εργατών...
ΣΑΚΚΟ ΚΑΙ ΒΑΝΤΣΕΤΙ
Έριχ Μούζαμ
Αφιερώνεται στη μνήμη
των Σάκκο και Βαντσέτι
Μετάφραση Γιώργος Πάσογλου
ΔΡΑΜΑ ΣΕ 15 ΣΚΗΝΕΣ
1η ΣΚΗΝΗ
Γραφείο του Εισαγγελέα Φρειδερίκου Κάτσμαν
στο Δικαστικό Μέγαρο του Ντένταμ.
Εισαγγελέας Κάτσμαν. Μία στενογράφος.
Κάτσμαν (υπαγορεύει) : …. ακόμα και μετά από ένα διεξοδικό έλεγχο δεν υπάρχουν αποτελέσματα λόγω του ασυνήθιστα υψηλού αριθμού μικρών αυτοκινήτων ίδιου τύπου … - βγάζετε εσείς κάποια συμπεράσματα ;
Στενογράφος : -δυστυχώς όχι-
Κάτσμαν : -…. για την εύρεση του επίμαχου οχήματος,...
Κατά την Ισπανική Επανάσταση του 1936 ο κινηματογράφος και η διασκέδαση κολλεκτιβοποιήθηκαν από τους εργαζομένους. Η CNT και η FAI κατήργησαν την ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών. Αμέσως η παραγωγή αυξήθηκε εκπληκτικά.
Η κολλεκτιβοποίηση της κινηματογραφικής βιομηχανίας ξεκίνησε το Ιούλη του 1936 και συνεχίστηκε μέχρι το Μάη του 1937. Η παραγωγή αυξήθηκε εκπληκτικά και έφτασε τις ενενήντα ταινίες σε ένα χρόνο. Η παραγωγή περιελάμβανε ντοκιμαντέρ, δράματα, κωμωδίες, όλες υψηλής ποιότητας.
Ντοκιμαντέρ που ενημέρωναν το κόσμο για τη κοινωνική επανάσταση και γυρίστηκαν τότε περιλαμβάνουν: το επαναστατικό κίνημα στη Βαρκελώνη, οι συλλογικότητες της Αραγονίας, Αγωνίζονται στο Μέτωπο,...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018