Σημείωση μεταφραστή: Σε αυτό το ιστορικό κείμενο από το μακρινό 1894, ο Ιταλός Αναρχικός Ερρίκο Μαλατέστα, αναπτύσσει την άποψη του σχετικά με την βία. Μια έννοια που ως μέθοδος, τακτική ή μέσο συνεχίζει να απασχολεί τους αναρχικούς έως και σήμερα.
Από τις πρώτες εκδηλώσεις τους, οι αναρχικοί [ήταν] σχεδόν ομόφωνοι ως προς την αναγκαιότητα της προσφυγής στη φυσική δύναμη προκειμένου να μετασχηματιστεί η υπάρχουσα κοινωνία. Και ενώ τα άλλα αυτοαποκαλούμενα επαναστατικά κόμματα έχουν παραπαίει στο κοινοβουλευτικό τέλμα, η αναρχική ιδέα έχει κατά κάποιο τρόπο ταυτιστεί με εκείνη της ένοπλης εξέγερσης και της βίαιης επανάστασης.
Αλλά, ίσως, δεν υπήρξε επαρκής εξήγηση ως προς το είδος και τον βαθμό της βίας που πρέπει να χρησιμοποιηθεί· Και εδώ, όπως και σε πολλά άλλα ερωτήματα, πολύ ανόμοιες ιδέες και συναισθήματα κρύβονται κάτω από το κοινό μας όνομα.
Στην πραγματικότητα, οι πολυάριθμες βιαιοπραγίες που έχουν διαπραχθεί πρόσφατα από τους αναρχικούς και στο όνομα της Αναρχίας, έχουν φέρει στο φως βαθιές διαφορές που προηγουμένως είχαν αγνοηθεί, ή ελάχιστα είχαν προβλεφθεί.
Μερικοί σύντροφοι, αηδιασμένοι από τη θηριωδία και την αχρηστία ορισμένων από αυτές τις πράξεις, έχουν δηλώσει ότι αντιτίθενται σε κάθε μορφή βίας, εκτός από περιπτώσεις προσωπικής άμυνας ενάντια στην άμεση και άμεση επίθεση. Το οποίο, κατά τη γνώμη μου, θα σήμαινε την παραίτηση από κάθε επαναστατική πρωτοβουλία και την επιφύλαξη, των χτυπημάτων μας για τους ασήμαντους, και συχνά ακούσιους πράκτορες της κυβέρνησης, αφήνοντας στην ησυχία τους οργανωτές και εκείνους που κυρίως ωφελήθηκαν από την κυβερνητική και καπιταλιστική εκμετάλλευση.
Άλλοι σύντροφοι, αντίθετα, παρασυρμένοι από τον ενθουσιασμό του αγώνα, πικραμένοι από τις ατιμίες των κυρίαρχων τάξεων και σίγουρα επηρεασμένοι από ό,τι έχει απομείνει από τις παλιές ιακωβίνικες ιδέες που διαπερνούν την πολιτική εκπαίδευση της σημερινής γενιάς, δέχτηκαν βιαστικά κάθε είδους βία, με την προϋπόθεση μόνο να διαπραχθεί στο όνομα της Αναρχίας. Και δεν έχουν διεκδικήσει τίποτα λιγότερο από το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου πάνω σε εκείνους που δεν είναι αναρχικοί, ή που δεν είναι αναρχικοί ακριβώς σύμφωνα με το πρότυπό τους.
Και η μάζα του κοινού, αγνοώντας αυτές τις πολεμικές, και εξαπατημένη από τον καπιταλιστικό τύπο, δεν βλέπει στην Αναρχία τίποτα άλλο παρά βόμβες και στιλέτα, και συνήθως θεωρεί τους αναρχικούς ως άγρια θηρία που διψούν για αίμα και καταστροφή.
Είναι επομένως απαραίτητο να εξηγήσουμε τους εαυτούς μας πολύ καθαρά σχετικά με αυτό το ζήτημα της βίας, και ο καθένας από εμάς να πάρει μια θέση ανάλογα: αναγκαία τόσο προς το συμφέρον των σχέσεων πρακτικής συνεργασίας που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ όλων εκείνων που πρεσβεύουν τον αναρχισμό, όσο και προς το συμφέρον της γενικής προπαγάνδας. και των σχέσεών μας με το κοινό.
Κατά τη γνώμη μου, δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι η Αναρχική Ιδέα, αρνούμενη την κυβέρνηση, είναι από τη φύση της αντίθετη στη βία, η οποία είναι η ουσία κάθε εξουσιαστικού συστήματος – ο τρόπος δράσης κάθε κυβέρνησης.
Η αναρχία είναι ελευθερία στην αλληλεγγύη. Μόνο μέσω της εναρμόνισης των συμφερόντων, μέσω της εθελοντικής συνεργασίας, μέσω της αγάπης, του σεβασμού και της αμοιβαίας ανοχής, μέσω της πειθούς, του παραδείγματος και μέσω της μετάδοσης της καλοσύνης, μπορεί και πρέπει να θριαμβεύσει.
Είμαστε αναρχικοί, επειδή πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε ποτέ να επιτύχουμε τη συνδυασμένη ευημερία όλων – που είναι ο στόχος όλων των προσπαθειών μας – παρά μόνο μέσω μιας ελεύθερης κατανόησης μεταξύ των ανθρώπων, και χωρίς να επιβάλλουμε βίαια τη θέληση οποιουδήποτε άλλου σε οποιουσδήποτε άλλους.
Σε άλλα κόμματα υπάρχουν σίγουρα άνθρωποι που είναι τόσο ειλικρινείς και αφοσιωμένοι στα συμφέροντα του λαού όσο και οι καλύτεροι από εμάς. Αλλά αυτό που μας χαρακτηρίζει αναρχικούς και μας διακρίνει από όλους τους άλλους είναι ότι δεν πιστεύουμε ότι κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια. Δεν πιστεύουμε ότι είμαστε ούτε αλάνθαστοι, ούτε παντογνώστες, που είναι η σιωπηρή αξίωση όλων των νομοθετών και των πολιτικών υποψηφίων. Και κατά συνέπεια δεν πιστεύουμε ότι απαιτείται η καθοδήγηση και η κηδεμονία του λαού.
Είμαστε, κατ' εξοχήν, το κόμμα της ελευθερίας, το κόμμα της ελεύθερης ανάπτυξης, το κόμμα του κοινωνικού πειραματισμού.
Αλλά ενάντια σε αυτή ακριβώς την ελευθερία που διεκδικούμε για όλους, ενάντια στη δυνατότητα αυτής της πειραματικής αναζήτησης καλύτερων μορφών κοινωνίας, υπάρχουν υψωμένα σιδερένια εμπόδια. Λεγεώνες στρατιωτών και αστυνομικών είναι έτοιμες να σφαγιάσουν και να φυλακίσουν όποιον δεν υποταχθεί πειθήνια στους νόμους που μια χούφτα προνομιούχων έχουν φτιάξει για τα δικά τους συμφέροντα. Και ακόμα κι αν δεν υπήρχαν στρατιώτες και αστυνομικοί, όσο η οικονομική συγκρότηση της κοινωνίας παραμένει αυτή που είναι, η ελευθερία θα ήταν ακόμα αδύνατη. Επειδή, αφού όλα τα μέσα ζωής βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο μιας μειοψηφίας, η μεγάλη μάζα της ανθρωπότητας είναι υποχρεωμένη να εργάζεται για τους άλλους, και οι ίδιοι βυθίζονται στη φτώχεια και την εξαθλίωση.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε, επομένως, είναι να απαλλαγούμε από τις ένοπλες δυνάμεις που υπερασπίζονται τους υπάρχοντες θεσμούς, και μέσω της απαλλοτρίωσης των σημερινών κατόχων, να θέσουμε τη γη και τα άλλα μέσα παραγωγής στη διάθεση όλων. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει – κατά τη γνώμη μας – χωρίς τη χρήση σωματικής βίας. Επιπλέον, η φυσική ανάπτυξη των οικονομικών ανταγωνισμών, η αφυπνισμένη συνείδηση μιας σημαντικής φράξιας του προλεταριάτου, ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ανέργων, η τυφλή αντίσταση των κυρίαρχων τάξεων, με λίγα λόγια η σύγχρονη εξέλιξη στο σύνολό της, μας οδηγεί αναπόφευκτα προς το ξέσπασμα μιας μεγάλης επανάστασης, η οποία θα ανατρέψει τα πάντα με τη βία της, και τα σημάδια της οποίας είναι ήδη ορατά. Αυτή η επανάσταση θα συμβεί, με εμάς ή χωρίς εμάς. Και η ύπαρξη ενός επαναστατικού κόμματος, με συνείδηση του σκοπού που πρέπει να επιτευχθεί, θα χρησιμεύσει για να δώσει μια χρήσιμη κατεύθυνση στη βία και να μετριάσει τις υπερβολές της με την επίδραση ενός υψηλού ιδανικού.
Έτσι είναι ότι είμαστε επαναστάτες. Με αυτή την έννοια, και μέσα σε αυτά τα όρια, η βία δεν έρχεται σε αντίθεση με τις αναρχικές αρχές, αφού δεν είναι το αποτέλεσμα της ελεύθερης επιλογής μας, αλλά μας επιβάλλεται αναγκαστικά για την υπεράσπιση των μη αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ματαιώνονται με ωμή βία.
Επαναλαμβάνω εδώ: ως αναρχικοί, δεν μπορούμε και δεν επιθυμούμε να χρησιμοποιήσουμε βία, παρά μόνο για την υπεράσπιση του εαυτού μας και των άλλων ενάντια στην καταπίεση. Αλλά διεκδικούμε αυτό το δικαίωμα υπεράσπισης – ολόκληρο, πραγματικό και αποτελεσματικό. Δηλαδή, θέλουμε να είμαστε σε θέση να πάμε πίσω από το υλικό όργανο που μας πληγώνει και να επιτεθούμε στο χέρι που χειρίζεται το όργανο και στο κεφάλι που το κατευθύνει. Και θέλουμε να επιλέξουμε τη δική μας ώρα και πεδίο μάχης, έτσι ώστε να επιτεθούμε στον εχθρό κάτω από όσο το δυνατόν ευνοϊκότερες συνθήκες: είτε όταν πραγματικά μας προκαλεί και μας επιτίθεται, είτε όταν κοιμάται και χαλαρώνει το χέρι του, υπολογίζοντας στη λαϊκή υποταγή. Γιατί, στην πραγματικότητα, η αστική τάξη βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση πολέμου ενάντια στο προλεταριάτο, αφού ποτέ ούτε για μια στιγμή δεν παύει να εκμεταλλεύεται το τελευταίο και να το συντρίβει.
Δυστυχώς, μεταξύ των πράξεων που έχουν διαπραχθεί στο όνομα της Αναρχίας, υπήρξαν μερικές, οι οποίες, αν και στερούνται παντελώς αναρχικών χαρακτηριστικών, έχουν λανθασμένα συγχέεται με άλλες πράξεις προφανώς αναρχικής έμπνευσης.
Από την πλευρά μου, διαμαρτύρομαι για αυτή τη σύγχυση μεταξύ πράξεων εντελώς διαφορετικών ως προς την ηθική αξία, καθώς και ως προς τα πρακτικά αποτελέσματα.
Παρά τον αφορισμό και τις προσβολές ορισμένων ανθρώπων, θεωρώ απαραίτητο σημείο να κάνουμε διάκριση μεταξύ της ηρωικής πράξης ενός ανθρώπου που συνειδητά θυσιάζει τη ζωή του για αυτό που πιστεύει ότι θα κάνει καλό και της σχεδόν ακούσιας πράξης κάποιου δυστυχισμένου ανθρώπου τον οποίο η κοινωνία έχει οδηγήσει σε απελπισία, ή της άγριας πράξης ενός ανθρώπου που έχει παραπλανηθεί από τον πόνο. και έχει πιάσει τη μετάδοση αυτής της πολιτισμένης αγριότητας που μας περιβάλλει όλους. μεταξύ της νοήμονος πράξης του ανθρώπου ο οποίος, πριν ενεργήσει, ζυγίζει το πιθανό καλό ή κακό που μπορεί να προκύψει για την υπόθεσή του και της απερίσκεπτης πράξης του ανθρώπου που χτυπά τυχαία. μεταξύ της γενναιόδωρης πράξης εκείνου που εκθέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο για να απαλλάξει τους συνανθρώπους του από τον πόνο, και της αστικής πράξης εκείνου που φέρνει πόνο στους άλλους για δικό του όφελος. Μεταξύ της αναρχικής πράξης εκείνου που επιθυμεί να καταστρέψει τα εμπόδια που στέκονται στο δρόμο της ανασύστασης της κοινωνίας στη βάση της ελεύθερης συμφωνίας όλων, και της εξουσιαστικής πράξης του ανθρώπου που σκοπεύει να τιμωρήσει το πλήθος για την ηλιθιότητά του, να το τρομοκρατήσει (που το κάνει ακόμα πιο ηλίθιο) και να του επιβάλει τις δικές του ιδέες.
Είναι βέβαιο ότι η αστική τάξη δεν έχει κανένα δικαίωμα να διαμαρτύρεται για τη βία των εχθρών της, αφού ολόκληρη η ιστορία της, ως τάξη, είναι μια ιστορία αιματοχυσίας, και αφού το σύστημα εκμετάλλευσης, που είναι ο νόμος της ζωής της, παράγει καθημερινά εκατόμβες αθώων. Ασφαλώς, επίσης, δεν είναι τα πολιτικά κόμματα εκείνα που πρέπει να διαμαρτύρονται για τη βία, διότι αυτά, ένα και όλα, επ' αυτοφώρω με αίμα που χύνεται χωρίς λόγο, και εξ ολοκλήρου προς το συμφέρον τους· Αυτοί, που ανέθρεψαν τους νέους, από γενιά σε γενιά, στη λατρεία της θριαμβευτικής δύναμης. Αυτοί, οι οποίοι, όταν δεν είναι πραγματικοί απολογητές της Ιεράς Εξέτασης, είναι ωστόσο ενθουσιώδεις θαυμαστές αυτής της Κόκκινης Τρομοκρατίας, η οποία έλεγξε την υπέροχη επαναστατική ώθηση στα τέλη του περασμένου αιώνα και προετοίμασε το δρόμο για την Αυτοκρατορία, για την Παλινόρθωση και τη Λευκή Τρομοκρατία.
Η ταύτιση της πραότητας που έχει κυριεύσει ορισμένους αστούς, τώρα που απειλείται η ζωή τους και τα πορτοφόλια τους, είναι, κατά τη γνώμη μας, εξαιρετικά αναξιόπιστη. Αλλά δεν είναι δουλειά μας να ρυθμίσουμε τη συμπεριφορά μας ανάλογα με το μέγεθος της ευχαρίστησης ή της ενόχλησης που μπορεί να προκαλέσει στους αστούς. Πρέπει να συμπεριφερόμαστε σύμφωνα με τις αρχές μας· και το συμφέρον του σκοπού μας, που κατά την άποψή μας είναι η υπόθεση όλης της ανθρωπότητας.
Εφόσον τα ιστορικά προηγούμενα μας οδήγησαν στην αναγκαιότητα της βίας, ας χρησιμοποιήσουμε τη βία· Αλλά ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι πρόκειται για μια περίπτωση σκληρής αναγκαιότητας, και στην ουσία της αντίθετη με τις προσδοκίες μας. Ας μην ξεχνάμε ότι όλη η ιστορία είναι μάρτυρας αυτού του θλιβερού γεγονότος – όποτε η αντίσταση στην καταπίεση ήταν νικηφόρα, πάντα προκαλούσε νέα καταπίεση και μας προειδοποιεί ότι πρέπει πάντα να είναι έτσι μέχρι η αιματηρή παράδοση του παρελθόντος να σπάσει για πάντα και η βία να περιοριστεί στην αυστηρότερη αναγκαιότητα.
Η βία γεννά βία. Και ο αυταρχισμός γεννά καταπίεση και σκλαβιά. Οι καλές προθέσεις των ατόμων δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να επηρεάσουν αυτή την ακολουθία. Ο φανατικός που λέει στον εαυτό του ότι θα σώσει τους ανθρώπους με τη βία, και με τον δικό του τρόπο, είναι πάντα ένας ειλικρινής άνθρωπος, αλλά ένας τρομερός παράγοντας καταπίεσης και αντίδρασης. Ο Ροβεσπιέρος, με φρικτή καλή πίστη και συνείδηση αγνή και σκληρή, ήταν εξίσου μοιραίος για την Επανάσταση με την προσωπική φιλοδοξία του Βοναπάρτη. Ο ένθερμος ζήλος του Torquemada για τη σωτηρία των ψυχών έκανε πολύ μεγαλύτερη ζημιά στην ελευθερία της σκέψης και στην πρόοδο του ανθρώπινου νου από τον σκεπτικισμό και τη διαφθορά του Λέοντα Ι ́ και της αυλής του.
Οι θεωρίες, οι δηλώσεις αρχών ή τα μεγαλόψυχα λόγια δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια στη φυσική συγγένεια των γεγονότων. Πολλοί μάρτυρες έχουν πεθάνει για την ελευθερία, πολλές μάχες έχουν δοθεί και κερδηθεί στο όνομα της ευημερίας όλης της ανθρωπότητας, και όμως η ελευθερία έχει αποδειχθεί τελικά ότι δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά την απεριόριστη καταπίεση και εκμετάλλευση των φτωχών από τους πλούσιους.
Η αναρχική ιδέα δεν είναι περισσότερο ασφαλής από τη διαφθορά από ό,τι έχει αποδειχθεί ότι είναι η φιλελεύθερη ιδέα, ωστόσο οι απαρχές της διαφθοράς μπορούν ήδη να παρατηρηθούν αν παρατηρήσουμε την περιφρόνηση για τις μάζες που επιδεικνύουν ορισμένοι αναρχικοί, τη μισαλλοδοξία τους και την επιθυμία τους να σπείρουν τον τρόμο γύρω τους.
Αναρχικοί! ας σώσουμε την Αναρχία! Η διδαχή μας είναι ένα δόγμα αγάπης. Δεν μπορούμε, και δεν πρέπει να είμαστε ούτε εκδικητές, ούτε διανομείς δικαιοσύνης. Το καθήκον μας, η φιλοδοξία μας, το ιδανικό μας είναι να είμαστε αυτοί που πρέπει να την διασφαλίσουν.
*Μετάφραση: Αργύρης Αργυριάδης.
