Στα τέλη του περασμένου Απρίλη (σ.σ. Του 1990μέλη της δυτικογερμανικής αναρχοσυνδικαλιστικής εφημερίδας «Direkte Aktion» επισκέφτηκαν τη συντακτική ομάδα της αναρχικής εφημερίδας «Efendisiz» στην Κωνσταντινούπολη και είχαν την ευκαιρία να διατυπώσουν κάποιες ερωτήσεις και να πληροφορηθούν σχετικά με την δουλειά που κάνουν στην Τουρκία. Η εφημερίδα «Efendisiz» είναι συνέχεια της τουρκικής αναρχικής εφημερίδας «Kara» (Μαύρο). Ο τίτλος «Efendisiz» σημαίνει «Χωρίς Αφέντες». Η άγνοια σχετικά με με τις εκδόσεις, τις αντιλήψεις και τη δράση αναρχικών στην Τουρκία ήταν για μας πολύ σοβαρός λόγος για να μεταφράσουμε τη συζήτηση που ακολουθεί.
Ερώτηση: Πώς φτάσαμε στην έκδοση της εφημερίδας «Kara» και αργότερα της «Efendisiz»;
Απάντηση: Η «Kara» ήταν η πρώτη αναρχική εφημερίδα στην Τουρκία. Εκδόθηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1986. Από την αρχή υπήρχαν κάποιες δυσκολίες να οικοδομήσουμε στην πράξη ένα ελευθεριακό κίνημα στην Τουρκία. Η λογική της εφημερίδας τότε, να εκφράζει διαφορετικές αναρχικές τάσεις αποδείχτηκε ανασταλτική για την παραπέρα ανάπτυξη ενός ελευθεριακού κινήματος στην Τουρκία. Η «Kara» ήταν εντελώς ανοιχτή, ο καθένας μπορούσε να δημοσιοποιήσει τα πάντα. Επειδή όμως δεν ήταν δυνατόν να εκφράζονταν το ίδιο όλες οι τάσεις σε μια εφημερίδα, η λογική στην «Efendisiz» άλλαξε.
Για μεθοδολογικούς λόγους λοιπόν σταμάτησε η έκδοση της «Kara». Μετά από ένα χρόνο παύσης φτάσαμε σε μια νέα φάση επαναπροσδιορισμού, με ένα τμήμα της παλιάς συντακτικής επιτροπής και με νέους ανθρώπους, με την ελπίδα να πλαταίνουμε το ελευθεριακό κίνημα. Το αποτέλεσμα ήταν ή ίδρυση της εφημερίδας «Efendisiz» το φθινόπωρο του ’88.
Ερώτηση: Σε ποια κατεύθυνση κινείται το περιεχόμενο της εφημερίδας και που πέφτει ιδιαίτερα το βάρος;
Απάντηση: Από την μία η παρουσίαση αναρχικής θεωρίας και από την άλλη η εξέλιξη και μεταφορά της στη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της Τουρκίας. Ο κύριος σκοπός της εφημερίδας είναι η δημιουργία ενός αναρχικού κινήματος στην Τουρκία. Αυτό το ελευθεριακό κίνημα θα πρέπει να έχει ένα συνολικό κοινωνικό χαρακτήρα, στον οποίο θα μπορέσουν να ξαναβρεθούν εργάτες, γυναίκες, φοιτητές. Σημαντικό τμήμα της εφημερίδας κατέχουν μεταφράσεις σχετικά με το διεθνές κίνημα. Ακόμα δημοσιεύονται άρθρα που αφορούν την σύγχρονη πολιτική κατάσταση στην Τουρκία. Συνολικά δηλαδή δεν μιλάμε μόνο για Θεωρία, Φιλοσοφία και Ιστορία του Αναρχισμού. Το βασικότερο είναι να αναπτύξεις τις δικές σου ελευθεριακές απόψεις που αφορούν την τουρκική πραγματικότητα.
Ερώτηση: Πόσα τεύχη εκδίδετε και πόσα από αυτά πωλούνται στην Τουρκία και στην Δυτ. Γερμανία;
Απάντηση: Στα πρηγούμενα φύλλα εκδίδονταν 2.000 εφημερίδες, στο μέλλον θα τυπωθούν πλέον μόνο 1000. Περίπου 500 αντίτυπα πωλούνται από πρακτορεία εφημερίδων, γύρω στα 100 πηγαίνουν στις φυλακές και 30 στη Δυτ. Γερμανία, τα οποία συνολικά βρίσκουμε λίγα.
Ερώτηση: Τι δυνατότητες βλέπετε στην παρούσα κατάσταση, για ένα ελευθεριακό κίνημα στην Τουρκία;
Απάντηση: Είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξαπλώσουμε αναρχικές απόψεις, λόγω του ότι σήμερα στην Τουρκία υπάρχουν δύο διαφορετικά ρεύματα τα οποία είναι βαθιά ριζωμένα μέσα στο λαό: από την μία το μαρξιστικό-λενινιστικό, από την άλλη το ισλαμικό. Εδώ προστίθεται η έλλειψη αναρχικών εκδόσεων στην τουρκική γλώσσα, όπως και τα μη υπάρχοντα οικονομικά μέσα για να πλαταίνουμε την προπαγάνδα. Παρ’ όλα αυτά διαπιστώνουμε πως το ενδιαφέρον για τις ιδέες μας μεγαλώνει.
Ερώτηση: Τι άλλες δυνατότητες ελευθεριακών πρακτικών βλέπετε δίπλα στις δημοσιεύσεις εφημερίδων και περιοδικών στην Τουρκία;
Απάντηση: Μια δυνατότητα βλέπουμε στη δουλειά στις γειτονιές. Όχι στις περιοχές των αστών αλλά στις φτωχιές, όπου υπάρχουν εργαζόμενοι και άστεγοι. Εκεί είναι περισσότερο δυνατό να γίνει μια δουλειά προπαγάνδας, ενός τύπου κολλεκτιβιστικών δομών, όπως λαϊκές κουζίνες και αλληλοβοήθεια στην καθημερινότητα, προϋπόθεση της οποίας είναι να ζεις εκεί με τον κόσμο. Η προσάρτηση όμως αυτή δεν θα πρέπει να αρκεστεί μόνο σ’ αυτό, απλά να είναι μόνο ένας τύπος της έμπρακτης αλληλεγγύης. Σε αντίθεση με το εναλλακτικό κίνημα στη Γερμανία, του οποίου ο στόχος είναι μια πιο άνετη και καλύτερη ζωή, εμείς τασσόμαστε για μια αυτοκαθορισμένη και αυτοοργανωμένη ζωή, που θα νοείται ως αγώνας για την αντί εξουσιαστική κοινωνία. Το ίδιο ισχύει για όλους τους χώρους της ζωής, όπως εργοστάσια, σχολεία ή πανεπιστήμια, όπου οι άνθρωποι θα πρέπει να προσπαθήσουν να οργανώσουν μόνοι τις υποθέσεις τους και να δοκιμάσουν την άμεση δημοκρατία, δίχως να χάνουν από τα μάτια τους μια συνολική κοινωνική οπτική. Έτσι θα πρέπει οι φοιτητές όπως και οι εργαζόμενοι να μην νοιάζονται μόνο για τις δικές τους υποθέσεις, όπως η κατάσταση στην εκπαίδευση ή απαιτήσεις μισθών, αλλά να προωθούν την πάλη για μια ανπεξουσιαστική κοινωνία.
Ερώτηση: Πού, σε ποιους κοινωνικούς χώρους, βλέπετε αυτή τη στιγμή προϋποθέσεις για συγκεκριμένες παρεμβάσεις;
Απάντηση: Κατ’ αρχήν έχουμε εκατοντάδες αναγνώστες της εφημερίδας μας στην Τουρκία, ένα τμήμα απ’ αυτούς είναι πολιτικοί κρατούμενοι από τους οποίους στο μεταξύ μερικοί αυτοχαρακτηρίζονται ως ελευθεριακοί. Όμως εμείς δεν είμαστε κανένα κεντρικό όργανο των ελευθεριακών. Υπάρχουν ελευθεριακοί σε άλλες γειτονιές, σε άλλους χώρους, και συχνά δεν γνωρίζουμε τι δουλειά κάνουν. Στο Πανεπιστήμιο υπάρχει μια ομάδα που πριν από ένα χρόνο μοίρασε προκηρύξεις, ελευθεριακοί παίρνουν μέρος σε διαδηλώσεις, δεν γίναν όμως ακόμα κάποια συγκεκριμένη δύναμη.
Έτσι π.χ. συμμετείχαμε ενεργά στην πρώτη μεγάλη φοιτητική διαδήλωση μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα. Ακόμα πήραμε μέρος και στην καμπάνια για καλύτερες συνθήκες κράτησης για τους πολιτικούς κρατουμένους. Έτσι συμμετείχαμε και στη διοργάνωση για την πορεία προς την Άγκυρα το καλοκαίρι του 1987. Μ’ αυτή την ευκαιρία μοιράσαμε μια ειδική έκδοση της τότε «Kara» με την οποία προωθούσαμε την κατάργηση όλων των φυλακών, σε αντίθεση με τις άλλες οργανώσεις που υπεράσπιζαν μόνο καλύτερες συνθήκες κράτησης των πολιτικών κρατουμένων. Ιδιαίτερα στους συγγενείς των κρατουμένων βρήκε αυτή η ειδική έκδοση μεγάλη απήχηση. Κριτικάραμε εκτός των άλλων και την διεκδίκηση ενός ειδικού status για τους πολιτικούς κρατούμενους, ενώ οι συνθήκες κράτησης των κοινωνικών κρατουμένων δεν προσέχονταν καθόλου. Ενάντια σ’ αυτό προωθήσαμε την απαίτηση για απελευθέρωση όλων των κρατουμένων αφού δεν υπάρχυν ανθρώπινες φυλακές.
Ερώτηση: Υπάρχουν στην Τουρκία Αναρχοσυνδικαλιστές και ποια σχέση έχετε με τις αναρχοσυνδικαλιστικές οργανώσεις;
Απάντηση: Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε καμιά αναρχοσυνδικαλισπκή οργάνωση στην Τουρκία. Υπάρχει όμως ένα διαρκώς αυξανόμενο ρεύμα απογοήτευσης των εργατών απέναντι στα επίσημα συνδικάτα, κάτι που στο μέλλον μπορεί να ευνοήσει την οικοδόμηση αναρχοσυνδικαλιστικών οργανώσεων. Έτσι φτάσαμε για παράδειγμα στους τελευταίους εργατικούς αγώνες στην ίδρυση εργατικών επιτροπών, οι οποίες όμως αμέσως μετά τις απεργίες σίγησαν. Εξάλλου υπάρχουν μέσα στους εργαζόμενους αναρχικοί, οι οποίοι κατά κύριο λόγο έχουν αναρχική συνείδηση και όχι προλεταριακή. Πολλές από τις αυθόρμητα δημιουργημένες απεργιακές και εργατικές επιτροπές αφομοιώθηκαν γρήγορα από μαρξιστικές-λενινιστικές ή από αντιδραστικές δυνάμεις. Βλέπουμε τον αναρχοσυνδικαλισμό ως μια σημαντική μορφή του οργανωμένου Αναρχισμού στο διεθνές αναρχικό κίνημα. Ισχυριζόμαστε όμως πως η ταξική θέση δεν αρκεί, γιατί «η εργατική τάξη αφ’ εαυτής» δεν είναι επαναστατική. Για το μέλλον του διεθνούς αναρχικού κινήματος οι επαφές και οι συζητήσεις με αναρχοσυνδικαλιστές είναι σημαντικές και μεγάλης σημασίας. Το ίδιο και με άλλες αναρχικές τάσεις. Θεωρούμε ως άμεσα αναγκαία αυτή τη συζήτηση για τη δημιουργία μιας διεθνούς αναρχικής οργάνωσης. Παρ’ όλο που οι αναρχοσυνδικαλιστές έχουν μια διεθνή οργάνωση, αυτό απέχει πολύ από το να σημαίνει, ότι δεν υπάρχει μια παρόμοια για τον αναρχισμό. Αυτή η Διεθνής θα έπρεπε να υφίσταται με το σύνθημα «ενότητα στην πολλαπλότητα». Ελπίζουμε, ότι τέτοιες συζητήσεις θα διεξαχθούν και μεταξύ αναρχοσυνδικαλιστών.
Ερώτηση: Η Τουρκία είναι μια πολύ πατριαρχική κοινωνία. Ποια θέση κατέχει το πρόβλημα της γυναικείας καταπίεσης στην δουλειά σας;
Απάντηση: Η γυναικεία καταπίεση είναι στην Τουρκία κοινωνικά και πολιτιστικά πολύ βαθιά ριζωμένη. Εμείς προσπαθούμε στο εσωτερικό της ομάδας μας να εφαρμόσουμε έμπρακτα την αντιεξουσία κάτι που φυσικά αντιτίθεται στην τουρική κοινωνία. Δεν συμφωνούμε με την τοποθέτηση, να οργανώνονται οι γυναίκες ξεχωριστά, επειδή μ’ αυτό τον τρόπο νομιμιποιούνται και αναπαράγονται σχέσεις εξουσίας. Κάτι τέτοιο δεν αποτελεί δημιουργική συνεισφορά για την δημιουργία μιας αντιεξουσιαστιικής κοινωνίας. Βρισκόμαστε π.χ. πίσω από μια καμπάνια που οργανώθηκε από τουρκάλες φεμινίστριες για τη βία ενάντια στις γυναίκες. Την απαί τησή τους όμως για τιμωρία των δραστών δεν μπορούμε να την υποστηρίξουμε, αντίθετα προωθούμε στην πρώτη γραμμή την αυτοάμυνα. Στην εφημερδα μας υπήρχαν θα υπάρχουν άρθρα πάνω στο πρόβλημα της γυναικείας καταπίεσης.
Ερώτηση: Τι θέση παίρνετε για το κουρδικό ζήτημα;
Απάντηση: Η τουρκική κουλτούρα στην Τουρκία είναι έντονα εκδικητική-εξουσιαστική. Οι Κούρδοι αντιπροσωπεύουν μια ακόμη εθνότητα, η οποία καταπιέζεται σ’ όλα τα επίπεδα. Έχουμε την άποψη ότι οι Κούρδοι πρέπει να αναπτύξουν και να βάλουν στην πράξη τη δική τους γλώσσα και κουλτούρα. Η δημιουργία όμως ενός δικού τους κουρδικού κράτους δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτή την απάιτηση. Ένα ανεξάρτητο κράτος προωθεί ιδιαίτερα το ΡΚΚ, η μεγαλύτερη και ισχυρότερη εθνική κουρδική οργάνωση. Εμείς το αντιτωπίζουμε ως λάθος, αφού το ΡΚΚ στηρίζει μόνο μια πολιτική ελίτ στο Κουρδιστάν και μ’ αυτό τον τρόπο δεν συνεισφέρει στην πολιτιστική και κοινωνική απευθέρωση των Κούρδων.
Σήμερα υπάρχουν στο Κουρδιστάν διάφορες εθνικές και σοσιαλιστικές opγανώσεις, από τις οποίες το ΡΚΚ έχει τη μεγαλύτερη επιρροή. Το ΡΚΚ δεν χαράζει τον δρόμο της Ιντιφάντα (οργανωμένη λαϊκή εξέργεση), επειδή δεν είναι σίγουρο για τη λαϊκή υποστήριξη σε ορισμένες περιφέρειες του Κουρδιστάν. Το ΡΚΚ ασκεί πολιτική τρόμου για να προκαλέσει τον τουρκικό στρατό σ’ ένα λουτρό αίματος του λαϊκού πληθυσμού. Δεν εγγυώνται με αυτό τον τρόπο την ασφάλεια του ππληθυσμού. Στην πρώτη γραμμή παλεύει για μια διεθνή διπλωματική αναγνώριση και γι’ αυτό το λόγο δεν χαράζει μια πολιτικλη όπως η Ιντιφάντα. Φοβόμαστε πως σε περίπτωση που το ΡΚΚ θα έρθει στην εξουσία θα επαναληφθούν γεγονότα, όπως παρουσιάστηκαν κάτω από τον Pol Ροt Καμπότζη.
Αντ’ αυτού υποοστηρίζουμε την αυτοοργάνωση των Κούρδων, όπως π.χ. Τη. δημιουργία ελεύθερων ραδιοφώνων, ελεύθερων σχολείων και πολιτιστικών κέντρων τα οποία θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα από το ΡΚΚ και το τουρκικό κράτος. Πρέπει επίσης να είναι και σε θέση να αυτοϋπερασπίζονται ένοπλα.
Ερώτηση: Πώς αντιλαμβάνεστε τη διεθνή συνεργασία και αλληλεγγύη;
Απάντηση: Κατ’ αρχήν έχουμε τεράστια ανάγκη από υλική στήριξη για να κ αλυτερέψουμε την δουλειά μας. Εκτός αυτού ενδιαφερόμαστε πολύ για πς συζητήσεις τιυ ελευθεριακού κινήματος παγκόσμια. Χρειαζόμαστε γι’ αυτό φυσικά διάφορα έντυπα, κυρίως στην αγγλική γλώσσα, πάρουμε έτσι μέρος σπς συζητήσεις.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Ένωσης Αναρχικών Θεσσαλονίκης “Εκτός Νόμου”, τεύχος 9, Μάης 1990.
