ΤΟ ΕΝ ΠΥΡΓΩ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Αναφορά προς τον Βασιλέα σταλείσα τηλεγραφικώς.
Γράφουσι ημίν εκ Πύργου:
Οι Κυβερνήται μας οφείλουν να πεισθούν, ότι έχουν άμεσον υποχρέωσιν να παρέμβουν και δώσουν χείρα βοηθείας εις την απέλπιδα φωνήν των ατυχών σταφιδοκτηματιών, οίτινες δι’ επανειλημμένων αναφορών επεκαλέσθησαν την συνδρομήν αυτών προς θεραπείαν των αναγκών των.
Ηδύνατο η Κυβέρνησις να συνεννοηθή μετά της Εθνικής Τραπέζης και εξεύρωσιν από κοινού τον τρόπον, δι’ ου να δράσουν αποτελεσματικώς υπέρ των κτηματιών. Αλλ’ αύται, υπό άλλων φροντίδων περισπώμεναι, κωφεύουν εις τας επικλήσεις μας.
Εικόνα της καταστάσεως ταύτης παρέσχε χθές μετά μεσημβρίαν εις τον Λαόν, συνελθόντα επί τούτω εν πανδήμω συλλαλητηρίω, ο διαπρεπής συμπολίτης μας κ. Εμμ. Γιαννόπουλος, κακίσας διά νευρώδους γλώσσης την αδιαφορίαν των πολιτών, οίτινες εν ω πάσχουν δεινώς, δεν υψώνουν φωνήν διάτορον προς σωτηρίαν των. Υπέδειξεν εις τον Λαόν ότι αφού δεν εισηκούσθη παρά τη Κυβερνήσει, δέον να καταφύγη εις τον Βασιλέα, επικαλούμενος παρ’ Αυτού την αντίληψίν Του, προς πρόληψιν περαιτέρω δεινών. Ανέγνωσεν εν τέλει αναφοράν υπό το ανωτέρω πνεύμα, προς τον Βασιλέα, δια την διαβίβασιν της οποίας εξελέγη επιτροπή εκ των συμπολιτών μας Αθ. Τσιτσίκα, Γ. Δημακοπούλου, Χ. Παπανικολάου, Ν. Βέργου και Ευστ. Χρυσανθοπούλου, ήτις και απεστάλη τηλεγραφικώς παραχρήμα.
(Νεολόγος, Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 1899, Αριθ. 1652, σελ. 2)
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΠΥΡΓΩ
Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΕΙΣ ΤΑ ΧΩΡΙΑ
ΕΝΟΠΛΟΣ ΔΙΑΔΗΛΩΣΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΒΑΣΑΙΝΑΝ
ΠΩΣ ΑΠΕΣΟΒΗΘΗ Η ΝΕΑ ΕΙΣΒΟΛΗ ΕΙΣ ΠΥΡΓΟΝ
ΠΥΡΓΟΣ 29 Μαίου Πέμπτη
…. Ούτω κατά τας πληροφορίας μας, χθές την νύκτα, όλως αυθορμήτως, άνευ ουδεμίας συνεννοήσεως, εισήλθον εις το χωρίον Βαρβάσαινα οι κάτοικοι των χωρίων Σμύλα, Στρέφι, Μπρούμα του Δήμου Ολυμπίων και Κούσκουρα του Δήμου Λετρίνων ενόπλως και μεταβάντες εις την πλατείαν του χωρίου εκάλεσαν τον περίφημον Παπαστασινόν, καθ’ ήν ώραν ούτος εκοιμάτο. Οι χωρικοί εξηρεθισμένοι λίαν εκ των ανησυζητικών διαδόσεων και επηρεασθέντες μεγάλως εκ της εξεγέρσεως του Πύργου, απήτησαν παρά του κ. Παπαστασινού όπως μετά των κατοίκων της βαρβασαίνης εισβάλωσιν εν σώματι εις τον Πύργον ενόπλως και διαδηλώσωσιν προς τας αρχάς της πόλεως τους πόθους αυτών υπέρ της ταχείας επιψηφίσεως του Μονοπωλίου.
Ο κ. Παπαστασινός συνέστησεν απαντών εις τους χωρικούς, όπως ησυχάσωσι και διαλυθώσιν ηρέμως, χωρίς να προβώσιν εις κανέν έκτροπον κίνημα, διότι τα πάντα βαίνουσι κατ’ αυχίν. εδήλβσε δε προς τους εξηγριωμένους χωρικούς, ότι κατόπιν των δηλώσεων του κ. Πρωθυπουργού, η εφετεινή εσοδεία εξησφαλίσθη διά του υποβληθησομένου νομοσχεδίου του προνοούντος περί της διαθέσεως του αποθέματος του σταφιδοκάρπου και ότι οι σταφιδικοί πληθυσμοί δεν θα εγκαταλειφθώσιν εις την τύχην των, καθότι η σύμβασις θα ψηφισθή, επαναλαμβανομένων των διαπραγματεύσεων μετά των Άγγλων κεφαλαιούχων.
Οι χωρικοί καθησύχασαν μετά τους λόγους τούτους του κ. Παπαστασινού, αλλά ταυτοχρόνως ήρχισαν να κενώσι τους γκράδες των και ομοβροντίαι συνεχείς αντήχουν καθ’ όλον το χωρίον της Βαρβασαίνης. Το θέαμα ήν αγρίως μεγαλοπρεπές και απαισίως ωραίον.
Ενόμιζε κανείς ότι το περίφημον χωρίον της Βαρβασαίνης εδονείτο ολόκληρον εκ των συνεχών πυροβολισμών. Αι λάμψεις των εκπυρσοκροτούντων όπλων ενόμιζε κανείς ότι ήσαν φλόγες εκρηγνυομένου ηφαιστείου.
Οι κάτοικοι της Μπαρμπάσαινας εξεγερθέντες εκ του ύπνου των, συνανεμίχθησαν μετά των χωρικών των άλλων χωρίων και αποτελέσαντες μίαν μάζαν ανθρώπων περιήλθον το χωρίον ολόκληρον, ζητωκραυγάζοντες υπέρ του Μονοπωλείου.
-Θα πάμε όλοι μαζύ έτσι στην Αθήνα εφώναζον οι χωρικοί και τότε θα ιδούνε τι θέλουμε.
-Δεν είμεθα επαναστάται.
-Ούτε αναρχικοί.
-Ούτε ανατρεπτικά στοιχεία.
-Πεινάμε.
Τέλος καταφθάνει ο ιερεύς του χωρίου Παπαγεώργης εγερθείς του ύπνου του, όστις συμβουλεύει πάλιν αυτούς να διαλυθώσιν ησύχως.
Οι χωρικοί πείθονται εις τους πειστικούς λόγους του αγαθού ιερέως και απέρχονται εις τα χωρία των, οπόθεν ώρμησαν και ούτω αποσοβείται η νέα εισβολή των χωρικών εις τον Πύργον.
(Νεολόγος, 30 Μαίου 1903)
ΑΙ ΤΑΡΑΧΩΔΕΙΣ ΣΚΗΝΑΙ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
Η ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΙΣ ΤΩΝ 100 ΑΤΟΜΩΝ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΑΝΑΚΡΙΣΕΩΝ
ΠΥΡΓΟΣ 3 Ιουνίου
……………
Κατηγγέλθη η εγνώσθη εις τας ενταύθα αρχάς, ότι 100 άτομα ωρκίσθησαν εις την εξοχικήν εκκλησίαν της αγίας Μαρίνας υπό ιερέως, όστις λέγεται τυγχάνει γνωστός, ίνα υποστηρίξουν ενόπλως και πάση θυσία τα δικαιώματά των καταφεύγοντες και εις άκρα μέτρα. Επί του ζητήματος τούτου και πολύ δικαίως, μανθάνομεν θετικώς, ότι έχει στραφή πρωτίστως η ενέργεια των αρχών Πύργου.
(Νεολόγος, 4 Ιουνίου 1903)
ΑΝΑΡΧΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ ΠΑΡΑ ΤΟΝ ΠΥΡΓΟΝ
ΧΩΡΙΚΟΙ ΕΚΔΙΩΚΟΝΤΕΣ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑΝ
ΚΩΔΩΝΟΚΡΟΥΣΙΑΙ
Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ
ΑΡΧΑΙ ΩΔΙΝΩΝ
Πολύν καιρόν είχομεν ν’ ακούσωμεν αναρχικόν κρούσμα, οποίον το χθές τη μεσημβρίαν λαβών χώραν εν τω χωρίω Στρέφι του δήμου Ολυμπίων, από της ιστορικής εποχής δηλονότι του έτους 1895, της εποχής εκείνης καθ’ ήν συνέβησαν τα περίφημα αντάρτικα κρούσματα εν Ηλεία καθ’ α οι χωρικοί και σταφιδικοί πληθυσμοί της ηλείας στένοντες υπό το βάρος αφορήτου δυστυχίας εξηγέρθησαν ως εις άνθρωπος και υπό του αισθήματος της αυτοσυντηρήσεως ωθούμενοι διέκοψαν τας σχέσεις των μετά των δανειστών και του δημοσίου εκδιώκοντες τα εκτελεστικά όργανα της εξουσάις και τους δικαστικούς κλητήρας ποδοπατούντες το κράτος των νόμων και κουρελιάζοντες την ισχύν των επισήμων εγγράφων.
Παρόμοιον της εποχής του 95 γεγονός συνέβη χθές μετά μεσημβρίαν θεωρηθέν ενταύθα ως αρχή ωδίνων.
Ο ενταύθα δικαστικός κλητήρ Ιωάννης Ιατρόπουλος συνεπεία διαταγής του κ. Εισαγγελέως Ηλείας μετέβη χθές την 3μ.μ. εις το χωρίον Στρέφι μετά του παρέδρου κ. Π. Μπαντούνα και δύο αστυφυλάκων προς εκτέλεσιν της υπ’ αριθμόν 215 διατέξεως του κ. προέδρου των εν Ηλεία Πρωτοδικών περί συντηρητικής κατασχέσεως κατά του οφειλέτου Χρήστου Κουρνούτου κατοίκου Στρεφίου τη επισπεύσει των κληρονόμων Χρ. Σταματοπούλου. Άμα ο δικαστικός κλητήρ Ιατρόπουλος μετά των οργάνων της αστυνομικής αρχής και του παρέδρου εισήλθεν εις το χωρίον και έφθασεν εις την αυλήν του οφειλέτου Κουρνούτου όπου επρόκειτο να ενεργήση την συντηρητικήν κατάσχεσιν, αρχίζουν βροντώδεις κωδωνοκρουσίαι και αλλαλαγμοί των γυναικών, αίτινες εκάλουν τους άνδρας να σπεύσωσιν εις βοήθειαν και προς απόκρουσιν του επερχομένου κατά του χωριού των εχθρού. Αμέσως επί τω ήχω των κωδώνων του ναού το χωρίον ανεστατώθη παρετηρείτο δε μία μεγάλη συρροή κόσμου εξ ανδρών, γυναικών και παίδων. Οι χωρικοί από όλας τας διευθύνσεις του χωριού έτρεχον προς το μέρος του δικαστικού κλητήρος, οι πλείστοι ένοπλοι και αφού περικύκλωσαν τα όργανα της εξουσίας διέταξαν αυτά ν’ απέλθωσιν αμέσως, όπερ και εγένετο ματαιωθείσης της εκτελέσεως.
Ολίγον έξω του χωρίου ευρίσκετο και ο επισπεύδων δανειστής κ. Σταματόπουλος, φρωνίμως ποιών, διότι καθά διεβεβαίωσαν ημάς οι δικαστικοί κλητήρες θα εκακοποιείτο δεινώς εισερχόμενος εντός του χωρίου. Ο δανειστής Σταματόπουλος πέρυσιν είχε πυροβοληθή εις το χωρίον Στρέφι υπό του οφειλέτου του Κράλη ευρισκομένου ήδη εις τας φυλακάς.
Είδομεν τον δικαστικόν κλητήρα Ιατρόπουλον μετ’ άλλων συναδέλφων του, όστις μας είπεν ότι η κατάστασις εις το χωρίον Στρέφι είνε πολύ ανώμαλος και ότι ουδείς τολμά να μεταβή προς επίδοσιν δικαστικών εγγράφων, αυτός δε ούτος μεταβάς προ ημερών εις το ανωτέρω χωρίον διά να επιδώση δικόγραφον εξεδιώχθη απειληθείς υπό του χωρικού Ανδρέου Γιαννοπούλου.
(Νεολόγος, 5 Οκτωβρίου 1903)
ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΕΝ ΠΥΡΓΟ
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΝΟΠΛΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ
Πυκναί πυροβολισμοί. Παρ’ ολίγον σύγκρουσις. Πολιορκία υπο/μάτων Προνομιούχου. Τηλεγράφημα προς τον Διάδοχον
ΠΥΡΓΟΣ Πέμπτη μ.μ.
Η πόλις προς σήμερον εξημερώθη παρουσιάζουσα τρομερόν θέαμα, τελείαν επαναστατικήν εικόνα υπενθυμίζουσαν τας ιστορικάς ημέρας των ταραχωδών Μονοπωλειακών συλλαλητηρίων. Οι προςδρες του στρατού και η προσκόμισις κιβωτίων φυσιγγίων και αι διαταγαί προς επιβληθή η τάξις με πάσαν θυσίαν, εξώργισαν τον απεγνωσμένον λαόν προς Ηλείας ώστε να εκσπάση σήμερον εις επίφοβον αγρίαν εξέγερσιν.
Κατόπιν των εις όλα τα χωρία αποσταλεισών προσκλήσεων σήμερον από πρωίας τελεία αναστάτωσις, γενικός συναγερμός επεκράτει και εις την πόλιν προς, ιδία εις τα χωρία άτινα πυρετωδώς προητοιμάζοντο προς ανέλθωσιν εις την πόλιν προς. Οι κώδωνες εκκωφαντικώς ήχουν. Η όψις προς πόλεως από πρωίας είνε θλιβερά. Την ογδόην πρωινήν ώραν αθρόοι πυροβολισμοί ακούονται προς τα δυτικά άκρα προς πόλεως. Μία φωνή ακούεται παντού «Έρχονται, έρχονται τα χωρία ένοπλα» και πράγματι δίδουσι το σύνθημα προς εοσόδου οι χωρικοί των χωρίων Σκουροχώρι, Μυρτιάς, Αλποχώρι, Τζόγια, Κατσαρού πάντες ένοπλοι. Οι των δυο πρώτων χωρίων κατελθόντες εις την σιδηροδροπμικήν στάσιν καταλαμβάνουσι το εκ Λεχαινών τραίνον και επιβάντες αυτού ήλθον εις Πύργον. Το τι επηκολούθησε άμα ως κατέφθασαν εις τον σταθμόν, δεν δύναται άλλως να χαρακτηρισθή η εμπόλεμος κατάστασις. Άπασα η ανθρωποπλημμύρα εκείνη αχάθη εις τον εκ των γκράδων και πιστολίων εξερχόμενον καπνόν άμα δε τη εισόδω των διέσχισαν την αγοράν και κατέληξαν εις την μεγάλην πλατείαν των καφφενείων.
Ουδείς ηδύνατο να προεικάση, τι θα ελάμβανε χώραν, των χωρικών όντων εν τοιαύτη εξάψει ώστε να μη ακούωσι κανένα. Επικρατεί η ιδέα να μεταβώσιν εις το υπο/μα προς Προνομιούχου και αμέσως εκτελείται αύτη, κατευθύνονται δε πυροβολούντες διαρκώς εις το παρά την Επισκοπήν υπο/μα προς Προνομοιούχου με σκοπούς όχι καλούς. Ο στρατός προς ολόκληρος με τας εδώ και εκ Πατρών αρχός προσπαθούσι να προς εμποδίσωσι. Οι ζωηρότεροι τούτων εξέρχονται εμπ΄ρος και προτείνουσι κατά τα των γραφείων και παρατεταγμένων στρατιωτών τα όπλα των. Φρίκη και πανικός καταλαμβάνει προς πάντας. Οι στρατιώται με τα όπλα εις τας χείρας είνε έτοιμοι να κτυπήσωσι.
Ευτυχώς οι ψυχραιμότεροι επικρατούσι και ούτω προλαμβάνεται αληθές πετσόκωμα και διασχίζουσι την ζώνην των στρατιωτών. Αι παριστάμενοι αρχαί συνιστώσι, εξορκίζουσι προς διαδηλωτάς να εκλέξουν επιτροπήν ήτις ν’ ανέλθη επάνω εις τα γραφεία προς Ενιάιας και υποβάλη τα αιτήματά των. Πράγματι εξελέγη τοιαύτην εκ των κ.κ. Κ. Χρηστοπούλου ιατρού, Γ. Γαργαλιάνου και Σπ. Σαλταμαύρου, η οποία διηρμήνευσε εις τον Διευθυντήν του υ/ματος κ. Λάσκαρην και τας παρισταμένας αρχάς τον γενικόν πόθον του λαού προς το συμβούλιον προς Ενιαίας μεταρρυθμίση την εκδοθείσαν απόφασιν προς σωτηρίαν του σταφιδικού κόσμου.
Ο κ. Λάσκαρης συνέταξεν αυθωρεί και απηύθυνε προς την Προνομοιούχον το κάτωθι τηλ/μα.
Προνομοιούχον-ΑΘΗΝΑΣ
Λαός Πύργου περιχώρων και πρωίας ενόπλως πολιορκεί ημέτερον υ/μα, αξιοί προς λύσιν πολιορκίας μεταβάλη απόφασιν ποσοστού. Αρχαί παρίστανται προασπίζουσαι υποκατάστημα. Λαός αναμένει απάντησιν μέχρι 3ης απογευματινής.
ΛΑΣΚΑΡΗΣ
Εκ του γραφείου προς Προνομιούχου οι διαδηλωταί ωρυόμενοι καθ’ οδόν και ρίπτοντες αθρόους πυροβολισμούς διέρχονται την κεντρικήν οδόν προς αγοράς και φθάνουσιν εις την πλατείαν των Καφφενείων ήτις κατακλύζεται υπό του λαού. τα καταστήματα όλα είνε κλειστά, οι δε κώδωνες των ναών προς πόλεως κρούουν δαιμονιωδώς διαλαλούντες την απόγνωσιν και την κατήφειαν του κόσμου. Εις την ένοπλον συνηθροισμένην ανθρωποπλημμύραν εν τη πλατεία των Καφφενείων και εκ του εξώστου προς συναδέλφου «Πατρίς» ομιλεί ο ιατρός κ. Κ. Χρηστόπουλος όστις αναγιγνώσκει εις τον λαόν το άνω τηλ/φημα προς Προνομιούχου, συνιστών εις αυτόν μετριοφροσύνην και εκδήλωσιν προς δικαίας αγανακτήσεως ουχί δι’ όπλων, συνιστά δε να διαλυθώσιν ησύχως μέχρι προς 3ης απογευματινής ότε θα δοθή η απάντησις.
Το πλήθος κάτω μαίνεται, όχι, όχι δεν θα διαλυθώμεν, θα προς καύσωμεν! Και πυροβολούν δαιμονιωδώς εις τον αέρα. Τον κ. Χρηστόπουλον διαδέχεται ο ιατρός κ. Αγγελακόπουλος όστις διά μελανών χρωμάτων παριστά την δυστυχίαν και την απόγνωσιν του σταφιδικού πληθυσμού πλέκει το εγκώμιον του λαού προς Ηλείας ως του μάλλον εργατικού και νομοταγούς και εξορκίζει να τηρήση την τάξιν προς την ετήρησε κατά τας ιστορικάς και ταραχώδεις εκείνας ημέρας των Μονοπωλιακών σκηνών, καθ’ προς οι πεινώντες χωρικοί περιεφρούρουν τας περιουσίας των πολιτών. Ο ρήτωρ κακίζει την εγκληματικήν αστοργίαν εκείνων προς οποίους πρώτη η Ηλεία ανεβίβασεν εις τα ύπατα προς πολιτείας αξιώματα και ενώ ανέμενε παρ’ αυτών υποστήριξιν, ανακούφισιν των δεινών, τουναντίον είδε να χαλκεύεται εναντίον των σταφιδικών πληθυσμών προς κατάφωρος εμπαιγμός. Προς ο ρήτωρ κακίζει την αδιαφορίαν, αφάνειαν των καταδικασθέντων υπό του λαού μεγάλων κομματαρχών, αφού ο λαός οικτρώς εγκατελείφθη υπό των νύν αντιπροσώπων του.
Συνιστά εις τον λαόν να καταφύγον ως εις εσχάτην σανίδα σωτηρίας εις τον Διάδοχον του Ελληνικού θρόνου, παρακαλούμενον προς επέλθη αντιλήπτωρ προς δεινής του λαού θέσεως και επιβληθ.ή παρά τη Προνομιούχω και παρά τη Κυβερνήσει προς τροποποιηθή η ληφθείσα παρ’ αυτών άδικος απόφασις.
Ο κ. Αγγελακόπουλος αναγιγνώσκει τότε το ακόλουθον τηλεγράφημα.
Α. Υψηλότητα Διάδοχον, Αθήνας
Σταφιδικοί πληθυσμοί οικτρώς εμπαιχθέντες παρά των τεταγμένων δια την προστασίαν των συμφερόντων των, διατελούντες δε εις φρικαλέαν οικονομικήν κατάστασιν και συναισθανόμενοι ότι η εμπιστοσύνη εις την απόφασιν προς το ποσοστόν του παρακρατήματος ήνε μικτόν, θα επιφέρη την ολοσχερή καταστροφήν προς σταφιδοπαραγωγής, ευρισκόμενοι εν δικαία εξεγέρσει, συνέλθοντες εις πάνδημον συλλαλητήριον μετά ομιλίαν ιατρού Αγγελακοπούλου
Ψηφίζουν
Επιμένουν εις αξίωσιν αυτών προς ολόκληρον το ποσοστόν ορισθή εις είδος, καθόσον άλλως θα εσφαγιάζοντο δολοφονικώς οι σταφοδικοί πληθυσμοί. Παρακαλούν ευλαβώς Α. Β. Υ. τον Αντιβασιλέα Διάδοχον, προς εν τω ενδιαφέροντι Αυτού υπέρ του λαού Του μεταρρυθμίση εγκληματικήν απφασιν Προνομιούχου και καθορισθή ολόκληρον ποσοστόν εις είδος.
Επιτροπή
Λ. Βαρουξής, Διευθυντής «Πατρίδος», Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Κ. Χρηστόπουλος, Επ. Σαλταμαύρος, Γ. Γαργαλιάνος, Αγ. Αγγελακόπουλος.
Οι διαδηλωταί μετά την επίδοσιν του τηλ/ματος εις το Τηλεγραφείον, διεσπάρησαν ένοπλοι καθ’ ομάδας εις τα διάφορα κέντρα προς πολεως συζητούντες μετ’ αγανακτήσεως και αναβρασμού και απειλούντες να καταφύγουν εις τα έσχατα μέσα αν μη η Προνομιούχος δεν λάβη υπόψη τα δίκαια αυτών αιτήματα.
(Νεολόγος, 10 Αυγούστου 1912)