ΙΔΡΥΣΙΣ «ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ» ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ
Μετ’ ιδιαιτέρας ευχαριστήσεως αναγγέλομεν ότι προ τινων ημερών πολλοί εργάται διαφόρων επαγγελμάτων, συνελθόντες εν τη σχολή των Απόρων παίδων, εψήφισαν καταστατικόν «Εργατικού Συνδέσμου» ου σκοπός είνε η αλληλοβοήθεια μεν των μελών, αλλά και η ίδρυσις πρατηρίων διά των χρημάτων του σωματείου, οπόθεν να προμηθεύωνται οι εργάται τα χρειώδη του βίου των και των επαγγελμάτων αυτών, καθώς και η ανάληψις υπό του σωματείου διαφόρων επιχειρήσεων προς όφελος των μελών.
Προς επίτευξιν του μεγάλου τούτου υπό κοινωνικήν άποψιν σκοπού, έκαστος εργάτης θα καταβάλλη μηνιαίως 1,25, ων τα 25 λεπτά θα διατίθενται διά την λειτουργίαν του συνδέσμου, τα 50 λεπτά διά την αλληλοβοήθειαν και τα λοιπά 50 διά τας επιχειρήσεις του σωματείου.
Η ίδρυσις εν Πάτραις τοιούτου σωματείου τιμά αληθώς την πόλιν μας, διότι πρώτην φοράν ιδρύεται εν Ελλάδι σωματείον υπό τόσον ευρύ πνεύμα, ανυψούσα αυτήν εις περιωπήν ευρωπαικής μεγαλουπόλεως.
Η ευρύτης όμως του προγράμματος απαιτεί ανάλογον εκ μέρους των αναλαβόντων το μέγα έργον εργατών δραστηριότητα και αυταπάρνησιν· διότι και πολλάς δυσχερίας έχουσι ν’ αντιμετωπίσωσι και πολλάς αντιδράσεις εκ μέρους ιδίως της πολιτικής, ήτις εις οιονδήποτε τοιούτον έργον έθεσε την ακάθαρτον χείρα της επήνεγκε το χάος και τον όλεθρον, ν’ αποκρούσωσι.
Δεν πρέπει ν’ ανησυχή αυτούς ο μικρός αριθμός, ούτε η πενιχρότης του ταμείου των. «Μη φόβου το μικρόν ποίμνιον», λέγει το Ευαγγέλιον. Και όντως αι μεγαλείτεραι ιστορικαί μεταβολαί είναι έργα της πρωτοβουλίας ευαρίθμων ατόμων. Αλλά τούτο, διότι αι μεταβολαί αύται είχον ωριμάσει εν ταις συνειδήσεσι της ανθρωπότητος ή των εθνών, όταν είχον μικρότερον ορίζοντα ενεργείας. Φαίνεται δε ότι σήμερον η ιδέα του εργατικού συνεταιρισμού εν Ελλάδι έχει αρκετά οπωσδήποτε καλλιεργηθή, και υπό πολύ ευνοϊκούς όρους ευρίσκεται. Το οικτρόν ναυάγιον όλων σχεδόν των ατομικών επιχειρήσεων πρόκειται τρανόν τούτου παράδειγμα και η εντεύθεν καθ’ όλην την Ελλάδα κρατούσα πενία και απόγνωσις.
Προ πάντων δε συνιστώμεν εις τα μέλη του συνδέσμου πρακτικότητα και ουχί θεωρίας. Μέχρι τούδε από λόγια εχορτάσαμεν, νυν έχομεν ανάγκην και εφαρμογής αυτών, αυτή δε δεν συντελείται και πάλιν με λόγια, αλλά με δραστηριότητα και κάποιαν αυτοθυσίαν.
* Εφημερίδα Νεολόγος, Πάτραι, Πέμπτη 9 Μαρτίου 1900, Αριθ. 2030, σελ. 1.