Σύντροφοι και συντρόφισσες (χειροκροτήματα ).
Εργάτες του μυαλού και του πνεύματος. Δεν θα σας μιλήσω θεωρητικά γιατί δεν είμαι θεωρητικός, είμαι εργάτης (το ακροατήριο ξανά χειροκροτεί). Οι γραμματικές μου γνώσεις δυστυχώς είναι λίγες, ο καπιταλισμός δεν μ’ άφησε να βγάλω ούτε το δημοτικό.
Θ’ αρχίσω απ’ την ανασκόπηση της πολιτικής κατάστασης του 1928-29 και θα μιλήσω γενικώς για την τακτική της ΚΔ (Κομμουνιστική Διεθνής), τα ζικ-ζακ τα οποία έκανε κάθε φορά για τις διαπιστώσεις για την πτώση του καπιταλισμού. Πρέπει να έχετε υπόψιν σας και πρέπει να διαβάσετε την ιστορία του εργατικού κινήματος ότι το 1928-29 η ΚΔ διαπίστωνε πως ο καπιταλισμός βρίσκεται στα ολίσθιά του και ότι από μέρα σε μέρα θα πέσει. Ήταν η λεγόμενη τρίτη περίοδος του καπιταλισμού. Τότε η ΚΔ καλούσε τον κόσμο, τους εργάτες, τους αγρότες, στους δρόμους να κάνουνε διαδηλώσεις, ένοπλες διαδηλώσεις γιατί ο καπιταλισμός από στιγμή σε στιγμή πέφτει. Αυτή η αξιοθρήνητη πολιτική σε μια κατάσταση που ακριβώς είχαμε πτώση του εργατικού κινήματος είχε σαν αποτέλεσμα να στείλει πολλούς αγωνιστές στα νησιά στις εξορίες και ακριβώς να αποδειχθεί στο τέλος ένα μεγάλο μηδενικό. Έτσι όλα τα κομμουνιστικά κόμματα σε όλη την Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο είχαν τα ανάλογα θύματά τους.
Φθάνουμε στο 1930-31 με την άνοδο του Χίτλερ στη Γερμανία. Κι ενώ η ΚΔ είχε την πολιτική, είχε την προοπτική ότι ο καπιταλισμός είναι ώριμος να πέσει, ανεβαίνει ο φασισμός κρατώντας μια αξιοθρήνητη πολιτική στο Γερμανικό ζήτημα. Αντί λοιπόν να κάνει (η ΚΔ) το ενιαίο μέτωπο με την σοσιαλδημοκρατία, τους αποκαλούσε σοσιαλφασίστες. Η σοσιαλδημοκρατία ήταν τότε πανίσχυρη και έπαιρνε 10-15 εκατ. ψήφους εκλογικούς, το δε ΚΚΓ έπαιρνε 3,5 εκατ. και ο Χίτλερ μόλις 1 εκατ. Τότε η κόκκινη συνδικαλιστική διεθνής με τον Οξόλφσκυ επικεφαλής, διεπίστωνε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ενιαίο μέτωπο με τη σοσιαλδημοκρατία διότι είναι σοσιαλφασίστες, οι δε αρχειομαρξιστές αρχειοφασίστες, οι δε τροτσκιστές τροτσκιστοφασίστες. Έβλεπε, να πούμε, πανφασισμό παντού. Κι έτσι υπάρχει εκείνο το περίφημο του Τρότσκι που λέει το εξής στο βιβλίο του «και τώρα», για το ενιαίο μέτωπο;
Όταν ο Χίτλερ οδηγούσε τα ζώα στο σφαγείο εννοούσε τον Χίτλερ χασάπη - είπαν τα βόδια μεταξύ τους. Παιδιά έρχεστε να ενώσουμε τα κερατά μας να κουτουλήσουμε το χασάπη, που μας πάει στη σφαγή; και πετάγεται τότε ο Μανουίλσκι και λέει ότι είστε σοσιαλφασίστες. Έτσι και τα παιδιά του κόμματος των σοσιαλδημοκρατών με τα παιδιά των κομμουνιστών σαν σοσιαλφασιστόπαιδα. Κι έτσι η πολιτική του σοσιαλφασισμού έφερε τα ολέθρια αποτελέσματα αφήνοντας να ανεβεί ο Χίτλερ στην εξουσία. Είναι γνωστά όλα αυτά τα πράγματα, καταστράφηκε το εργατικό κίνημα, αποκεφαλίστηκε όλη η εργατική τάξη της Γερμανίας και εξαπλώθηκε ο φασισμός σ’ όλη την Ευρώπη.
Αυτά τα ζικ-ζακ της γραφειοκρατίας είχαν σαν αποτέλεσμα, μετά απ’ αυτή την αρνητική πολιτική για το ενιαίο μέτωπο των εργατών, να πέσουν εντελώς στην αντίθετη πολιτική, να κάνουν τα λεγόμενα λαϊκά μέτωπα τα οποία ήταν ανάλογα μ’ αυτά που το 1935-36 έκανε το ΚΚΕ μαζί με το Βενιζελικό κόμμα, το σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα. Βέβαια στην Ελλάδα το αποτέλεσμα ήταν αυτό το σύμφωνο να οδηγήσει σε μια κατάσταση, που η εργατική τάξη ενώ βρισκότανε σε μια άνοδο επαναστατική το 1936, να αποκεφαλιστεί, διότι η αστική τάξη άρχισε να καταλαβαίνει, ότι πλησιάζει ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος κι έπρεπε να είναι προπαρασκευασμένη για να αντιμετωπίσουν την νέα κατάσταση. Η αστική τάξη λοιπόν δημιούργησε μια κατάσταση η οποία ήταν απελπιστική για το εργατικό κίνημα. Αλλά σ’ αυτή την ίδια περίοδο που τα λαϊκά μέτωπα προσπαθούσαν να αντιδράσουν στην εκλογική νίκη του φασισμού, έχουμε την ισπανική επανάσταση του 1936 που στην Καταλωνία οι εργάτες, οι αναρχικοί κυρίως, επικρατούν και επί 6 μήνες παίρνουν την εξουσία. Εδώ στην Ελλάδα σ’ αυτή την ίδια περίοδο μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια ξεσπούν τα γεγονότα της 9ης Μάη, που κυρίως γι’ αυτά περισσότερο θα μιλήσω και που τα έζησα άμεσα και που είμαι ένας από τους κατηγορούμενους και υπεύθυνους για τα γεγονότα αυτά της 9ης Μάη.
Ξεσπούν τα γεγονότα αυτά και είχαν σαν αποτέλεσμα να «φέρουν» μετά την δικτατορία του Μεταξά, θα σας πω μερικά λόγια για το πώς ξέσπασαν τα γεγονότα αυτά. Την περίοδο αυτή είπαμε ότι άρχισε η εργατική τάξη μετά την άνοδο του Χίτλερ να αναθαρρύνει και να αντιμετωπίζει το φασισμό κατά κάποιο τρόπο.
Νόμιζαν με τα λαϊκά μέτωπα ότι θα μπορούσαν να τον αποκρούσουν. Αλλά τα λαϊκά μέτωπα ήταν συνεργασία της αστικής τάξης, της άρχουσας τάξης με τα εργατικά κόμματα. Σ’ αυτή τη περίοδο κηρύσσεται μια απεργία.
Ας δούμε λοιπόν πως αρχίζουν τα γεγονότα, δηλαδή την αφορμή των γεγονότων της 9ης Μαΐου. Κηρύσσεται λοιπόν μια απεργία στο καπνεργοστάσιο της Καβάλας ΚΟΜΕΡΣΙΑΛ. Οι εργάτες εκεί έβαλαν τα ζητήματά τους υπό διεκδίκηση και αφού απερρίφθησαν έβγαλαν τις μαυροκόκκινες σημαίες τους και ζητούσαν συμπαράσταση απ’ όλο το κόσμο, απ’ όλη την εργατική τάξη.
Τότε ακόμα ενώ το κόμμα (ΚΚΕ) στην 4η ολομέλεια είπε ότι η Ελλάδα θα γίνει αστικοδημοκρατική, οι εργάτες όμως ήταν διαπαιδαγωγημένοι πάνω σε μια άποψη επαναστατική. Δηλαδή τότε τα σωματεία όταν κηρυσσόταν μια απεργία συμπαραστέκονταν στα άλλα, κάναν εράνους και τελικά κατέβαιναν προς βοήθεια των απεργών, για να νικήσουν. Ήταν ακόμα η πολιτική της επέκτασης των απεργιών, όχι δηλαδή μεμονωμένες. Αν ας πούμε ξεσπούσε μια μεμονωμένη απεργία έπρεπε να κατέβουν κι άλλοι κλάδοι σαν συμπαράσταση για να γίνουν δεκτά τα αιτήματά τους.
Έτσι και στην απεργία αυτή των καπνεργατών, εζήτησαν και την συμπαράσταση των άλλων εργατών. Και πράγματι οι άλλοι εργάτες κατέβηκαν στην απεργία για συμπαράσταση των εργατών της ΚΟΜΕΡΣΙΑΛ. Η απεργία εξαπλώθηκε και έγινε πανθεσσαλονική αν όχι πανελλαδική. Άρχισε λοιπόν να συγκεντρώνεται ο κόσμος, να βγαίνουν διάφοροι ρήτορες να μιλάνε κλπ.
Χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω, όταν εγώ μιλούσα στην γωνία Βενιζέλου και Εγνατίας, εκεί που έχουν βάλει σήμερα το κενοτάφιο, το 6ο τμήμα που ήταν αντίκρυ απ' τα λουτρά «Παράδεισος» που είναι σήμερα σαν μουσείο, έβαλε πυρ και σκότωσε κάπου πέντε εργάτες μεταξύ Αριστοτέλους κοντά στην κόκκινη εκκλησία και παραπάνω στην Βενιζέλου. Οι στρατιώτες που ήρθαν νωρίτερα με ένα τανκ δεν πυροβόλησαν. Οι περισσότεροι σκοτωμοί έγιναν από τους χωροφύλακες. Και έγιναν από τους χωροφύλακες γιατί αυτοί ήταν τόσο φανατισμένοι από την προηγούμενη πολιτική. Γιατί διαρκώς γίνονταν απεργίες σ’ όλους τους κλάδους και η χωροφυλακή ήταν και έφιππη. Με τις χατζάρες διέλυε τους απεργούς. Τώρα βέβαια έχουν τα ΜΑΤ, τις αύρες κλπ.
Εδώ θα ήθελα να σημειώσω κάτι για τους φοιτητές, και είναι τιμητικό γι’ αυτούς και την εργατική τάξη της Θεσσαλονίκης για μερικά γεγονότα προ των γεγονότων αυτών, όπου παίξαν έναν ηρωικό ρόλο εδώ στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
Εδώ λοιπόν στο πανεπιστήμιο υπήρχε ένας πρύτανης (1932) λεγόμενος Αβροτέλης Ελευθερόπουλος, ο οποίος ερωτήθηκε, όταν μια φορά η χωροφυλακή έκανε επέλαση σε μια διαδήλωση των φοιτητών για να την διαλύσει, για το ποια ήταν η γνώμη που σχημάτισε κατά την σύγκρουση, και είπε επί λέξει τα εξής; «Τι να σας πω, είδα ΑΛΟΓΑ ΕΠΙ ΑΛΟΓΩΝ να εφορμούν ΕΠΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ".
Συνεχίζουμε λοιπόν για τα γεγονότα της 9ης Μαΐου. Αφού λοιπόν η αστυνομία σκότωσε τελικά περίπου 12 και είχε τραυματίσει άλλους 300, οι καμπάνες του Αγίου Δημητρίου και όλες οι εκκλησίες άρχισαν να βαρούν τα σήμαντρά τους και ταυτόχρονα κατέβαιναν από όλες τις συνοικίες της Θεσσαλονίκης άντρες, γυναίκες και παιδιά. Όλη η Θεσσαλονίκη βρισκόταν σε αναβρασμό. Ήταν απερίγραπτος ο ενθουσιασμός του κόσμου και το μίσος του εναντίον των χωροφυλάκων. Τότε με τις πέτρες και άλλα μέσα κλείσαμε τους χωροφύλακες μέσα στα αστυνομικά τμήματα και ορισμένοι από μας θέλαμε να βάλουμε φωτιά ΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΨΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ (το ακροατήριο ξεσπά σε χειροκροτήματα). Αποκλεισμένη ήταν και η γενική διοίκηση της Ασφάλειας. Και ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΔΥΣΤΥΧΩΣ τότε το ΚΚΕ ενώ ήταν στην αρχή υπέρ των απεργιών, όπως όλοι οι εργάτες, τώρα προσπαθούσε να κατευνάσει την εξέγερση, να την καναλιζάρει και στο τέλος να την διαλύσει.
Θέλω να διευκρινίσω ακόμη κάτι. Η Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή αποτελείτο από τους γραμματείς των διαφόρων σωματείων. Εγώ ήμουν στην κλαδική επιτροπή του σωματείου των υποδηματεργατών. Τότε μέσα στην Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή παρουσιάστηκαν δύο φιλελεύθεροι βουλευτές, ο Ζάνας και ο Μαυροκορδάτος, γιατί όπως είπαμε ίσχυε τότε το σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα. Άρχισαν λοιπόν οι βουλευτές αυτοί να ζητούν στην αρχή, ότι πρέπει να λυθεί η απεργία στα νοσηλευτικά ιδρύματα γιατί υπάρχουν άρρωστοι κλπ. Αλλά αυτοί άρχισαν ταυτόχρονα να επεμβαίνουν και σ’ άλλα ζητήματα.
Τότε ο γραμματέας των υφαντουργών Βασιλειάδης, που ήταν στην Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή είπε: «Τι ζητάνε εδώ οι βουλευτές της άρχουσας τάξης μέσα στην επιτροπή των εργατών; Δεν έχουν καμιά θέση εδώ». Και μεις στις κλαδικές επιτροπές αντιδράσαμε ανάλογα, γιατί δεν είχαν καμιά θέση ανάμεσά μας αυτοί οι άνθρωποι του ΙΔΙΩΝΥΜΟΥ.
Πρέπει να έχετε υπόψη σας, ότι το φιλελεύθερο κόμμα με τον Βενιζέλο και τον πατέρα του Α. Παπανδρέου εψήφισαν το Ιδιώνυμο που βάσει αυτού ο Μεταξάς μας έστειλε εξορία.
Και ιδιώνυμο ξέρετε τι θα πει; Σου απαγορεύουν μέσα στο κεφάλι σου να έχεις επαναστατικές ιδέες, χωρίς και να τις εκδηλώνεις ακόμη. Συνέρχονταν τότε ο διοικητής και οι επιτροπές ασφαλείας και λέγαν: Ο Κώστας, ο Παύλος είναι επικίνδυνοι για την δημόσια τάξη. Στην εξορία! Εκτός κι αν έκανες δήλωση και μάλιστα αισχρή δήλωση. Γιατί όταν ήξεραν ότι βρίσκεσαι σε ορισμένα πόστα δεν αρκούνταν στην απλή δήλωση. Έπρεπε να γίνεις παλιάνθρωπος, να καταδώσεις τους συνεργάτες σου, ώστε αν όχι να σε κάνουν δικό τους άνθρωπο, της ασφάλειας, τουλάχιστο να σε ξευτελίσουν κυριολεκτικά και να σε κάνουν ένα ράκος. Και συγκεκριμένα, σ’ έναν αρχειομαρξιστή που είχαν πιάσει λέει ο διοικητής της ασφάλειας της εποχής εκείνης:
- Βρε, τι έχετε εσείς με τους σταλινικούς και μαλώνετε κάθε τόσο;
Του λέει ο αρχειομαρξιοτής:
- Έχουμε ορισμένες ιδεολογικές διαφορές.
Και του απαντά ο διοικητής:
Βρε, αν ήσουν στη Ρωσία θα σου κόβαν το κεφάλι. Εμείς δεν σου κόβουμε το κεφάλι. Εμείς προσπαθούμε να σε κάνουμε δικό μας, κι αν δεν μπορέσουμε, θέλουμε να σε κάνουμε να μην μας ενοχλείς. Κι αν δεν μας ενοχλείς, θα σε αφήσουμε σε μια άκρη.
Πράγμα που δεν κάνει ο σταλινισμός. Εγώ είμαι εργάτης, προλετάριος, διωγμένος δύο φορές από την Μικρά Ασία, κι αυτό το φαινόμενο δεν το ’χω ξαναδεί και ξαναζήσει. Το φαινόμενο του σταλινικού πογκρόμ γινόταν ενάντια όχι μόνο στους αρχειομαρξιστές, τροτσκιστές ή άλλους αντιπάλους τους, αλλά και στους ίδιους τους σταλινικούς που διαφωνούσαν με τη γραμμή. Έχω γνωρίσει 400-500 ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί τους και σκοτώθηκαν από τους σταλινικούς, θέλω να πω, ότι η αστική τάξη κατά κάποιο τρόπο - όχι πως θέλω να την επαινέσω, όχι πως δεν σκοτώνει - καμιά φορά έχει καλύτερη πολιτική, σε αφήνει σε καμιά άκρη. Δυστυχώς όμως το ολοκληρωτικό καθεστώς της Ρωσίας δεν το κάνει. Και γι’ αυτό το καθεστώς, για το οποίο και εγώ αγωνίστηκα χρόνια, γιατί νόμιζα πως θα απελευθερώσει την εργατική τάξη έφτασα στο εξής συμπέρασμα.
«Με όλη αυτή την εμπειρία και με όλους αυτούς τους σκοτωμούς που έκανε ο Στάλιν, που καθάρισε τα δύο τρίτα της κεντρικής επιτροπής του Κ.Κ.Σ.Ε, καθώς και όλες τις μειονότητες που πήγαν στη Ρωσία, και κυρίως την γερμανική μειονότητα μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, πείστηκα και έμεινα όχι μόνο επαναστάτης, αλλά και αντισταλινικός πάνω στο ζήτημα αυτό».
Κι έτσι ενώ ο κόσμος πίστευε ότι η Ρωσία είναι η χώρα που θα μας σώσει και θα μας ελευθερώσει - βέβαια δεν θα ήθελα να ήμουν κάποιος που να λέει κάτι τέτοιο - δυστυχώς σήμερα λέω πως εκεί ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΧΝΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ. Αν πρόκειται να κάνουμε ένα σοσιαλιστικό καθεστώς όμοια μ’ αυτό που υπάρχει στη λεγόμενη Σοβιετική Ένωση, γιατί το «σοβιετική» έχει χάσει το νόημά του, πρέπει να κάνουμε γιαπωνέζικο ΧΑΡΑΚΙΡΙ καλύτερα, παρά να κάνουμε τέτοιο σοσιαλισμό (χειροκροτήματα).
ΠΩΣ ΑΝΕΒΗΚΕ Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ
Η δικτατορία του Μεταξά, αφού είδε την χρεοκοπία των πολιτικών κομμάτων και αφού με τη συναίνεση του ΚΚΕ είχε «στα χέρια της» το σύμφωνο Σκλάβαινα-Σοφούλη, και αφού προετοιμαζόταν ο πόλεμος, έπρεπε να αποκεφαλίσει το συνδικαλιστικό κίνημα και γενικά το πολιτικό κίνημα. Και δυστυχώς, μόλις είχαν ξεσπάσει τα γεγονότα, και η Θεσσαλονίκη ζήτησε την συμπαράσταση για την απεργία των δύο συνομοσπονδιών (γιατί τότε υπήρχε η λεγόμενη Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία και η Συνομοσπονδία του Καλομοίρη, δηλαδή οι ρεφορμιστές), αλλά μέχρι να το συζητήσουν, πέρασαν 10 μέρες και η ορμή και η αγανάκτηση των εργατών ξεθύμανε.
Επιπλέον καλεί ο Ζέπος, ο στρατηγός του γ’ σώματος στρατού σε μια συγκέντρωση και τους λέει: Παιδιά, πρέπει να ησυχάσετε. Να πάτε στα σπίτια σας διότι θα τιμωρηθούν οι ένοχοι και θα δικαιωθούν τα θύματα. Την ίδια γνώμη είχε και ο βουλευτής του ΚΚΕ, ο Σινάκος Μιχαήλ, ο οποίος είπε ότι πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στα λόγια ενός ανώτατου αξιωματικού που θα λύσει αυτά τα προβλήματα, γι’ αυτό θα πρέπει να πάτε στα σπίτια σας και να διαλυθείτε. Και έτσι, μια ηρωική εξέγερση έσβησε χωρίς η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει τίποτα.
Όταν έγιναν οι κηδείες και θάφτηκαν τα 12 φέρετρα, εκτός από κείνο που θάφτηκε χώρια από μια οικογένεια, οι χωροφύλακες δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα γιατί ήταν κλεισμένοι μέσα στα τμήματα. Έτσι έφεραν στρατιώτες, αλλά δυστυχώς για αυτούς οι στρατιώτες ήταν μέσα από τη Θεσσαλονίκη και συναδελφώθηκαν με τον κόσμο, αγκάλιασαν τον κόσμο και ο κόσμος αγκάλιασε τους στρατιώτες. Είναι αξιέπαινα τα στρατευμένα παιδιά της Θεσσαλονίκης που έδωσαν αυτό το παράδειγμα. Βλέποντας αυτό οι διοικητές πανικοβλήθηκαν, το δε ΚΚΕ περίμενε (!) να δικαιωθούν τα αιτήματα. Η απεργία δεν γίνεται τελικά και έτσι χάθηκε μια ηρωική κατάσταση που υπήρχε στην Θεσσαλονίκη.
Όλα αυτά η αστική τάξη τα είδε, και φοβότανε να μην συνεχιστεί και στην Ελλάδα η Επανάσταση της Ισπανίας, η οποία βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη. Γιατί οι Δημοκρατικοί είχαν νικήσει στην Καταλονία, και ακόμα η Μαδρίτη δεν είχε πέσει, παρόλο που έγινε πραξικόπημα στην Ισπανία και ο Φράνκο σήκωσε κεφάλι. Έτσι χιλιάδες εθελοντές απ’ όλη την Ευρώπη πήγαν στην Ισπανία. Από δω δυστυχώς πολύ λίγοι ναυτεργάτες πήγαν. Οι περισσότεροι δεν μπορούσαν να πάνε γιατί είχε κηρυχτεί δικτατορία. Κι έτσι χάθηκε μια ηρωική περίοδος. Επιπλέον πλησίαζε ο πόλεμος και ήρθε κανονικά, η διχτατορία αφού της είχαν ανοίξει με την πολιτική του ΚΚΕ τον δρόμο, μια και δεν μπορούσαν να παραβιάσουν το σύμφωνο Σκλάβαινα-Σοφούλη το οποίο είχαν υπογράψει. Έτσι βγήκε ο Μεταξάς χωρίς να έχει καμία αντίσταση, και μόλις τέλειωσαν τα γεγονότα έφερε στρατό από την Λάρισα που ήταν εντελώς άγνωστος στον κόσμο. Κι αυτό γιατί η Θεσσαλονίκη βρισκόταν σε αναβρασμό, η απεργία δεν είχε γίνει, και γέμισε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης από πολεμικά πλοία. Εμένα, τον Αποστόλη τον Τρόντζο και καμιά τριανταριά συνδικαλιστές μας μάγκωσαν, μας πήγαν στο Ε’ τμήμα και από κει στη Μικρά. Μας ετοίμασαν για εξορία ως υπεύθυνους και μετά μας καταδίκασαν. Λένε ότι έγινε η δίκη στην Έδεσσα και ότι καταδικάστηκαν άλλοι για 5 χρόνια φυλακή, άλλοι για 6, τυπικά όμως έγινε η δίκη αυτή γιατί τον καιρό που με πιάσανε εμένα έπρεπε να μου πουν ότι είμαι κατηγορούμενος για 5 χρόνια διότι είμαι υπεύθυνος για τα γεγονότα. Αλλά μόνο με έστειλαν εξορία όπως όλους τους άλλους. Κανένας μας δεν δικάστηκε, δηλαδή οι εγκληματίες εκ των υστέρων κάναν μία δίκη για να δικαιολογηθούν.
Και θα έρθω στη σημερινή κατάσταση. Το κίνημα σήμερα και το συνδικαλιστικό και το πολιτικό εξακολουθεί να λειτουργεί επάνω στις παλιές δομές της άρχουσας τάξης. Όσο για τον κοινοβουλευτισμό εμείς πιστεύουμε, και από την εμπειρία την οποία ζήσαμε ότι ο κοινοβουλευτισμός είναι απάτη, βέβαια ο Λένιν είπε ότι μας δίνεται το βήμα, να πούμε τις απόψεις μας και να πείσουμε αυτά τα κοπέλια, τις κούκλες στο κουκλοθέατρο της βουλής, ότι έχουμε δίκιο εμείς οι εργάτες.
Όμως εμείς λέμε ότι υπάρχουν τα εργοστάσια, αυτή τη δουλειά μπορούμε να την κάνουμε μέσα στο εργοστάσιο, να φτιάξουμε εργατικά συμβούλια, να φτιάξουμε επιτροπές ενιαιο-μετωπικές με όλους τους εργάτες που είναι εκεί, και όχι με τα συνδικάτα τα οποία σήμερα είναι και στην Ευρώπη και εδώ καπελωμένα.
Δεν είμαστε κατά του συνδικαλιστικού κινήματος, δεν είμαστε κατά των μερικών διεκδικήσεων της εργατικής τάξης, αλλά και δεν μπορούμε να υποταχτούμε στις καπελωμένες οργανώσεις της αστικής τάξης. Τόσο των συνδικάτων όσο και των διαφόρων οργανώσεων στο πανεπιστήμιο και στο πολυτεχνείο που τις καπελώνει η αστική τάξη και τις χρησιμοποιεί προς όφελος της.
Τι δουλειά είχαν ο Κανελλόπουλος και οι άλλοι να βάζουν στεφάνια στο πολυτεχνείο. Αυτοί ήταν εντελώς αντιδραστικοί. Αυτά είναι απάτες, κοροϊδίες κλπ. Λοιπόν, εμείς λέμε ότι πρέπει μια για πάντα να καταργηθεί ο κοινοβουλευτισμός και ότι σε τελευταία ανάλυση το κοινοβούλιο είναι ο βραχίονας της αντεπανάστασης. Και πρέπει η εργατική τάξη, βέβαια, διεκδικώντας τα αιτήματα της ακόμα και με άγριες απεργίες να έχει υπόψη της το ρόλο που παίζει η συνδικαλιστική γραφειοκρατία η οποία είναι με το μέρος του κράτους τις περισσότερες φορές. Πρέπει να διεκδικήσει τα συνθήματά της με τις δικές της απεργιακές επιτροπές, με τα δικά της εργατικά συμβούλια, ενιαιομετωπικά, εκλεγμένα απ «όλους τους εργάτες. Και τότε η γραφειοκρατία και το κράτος δεν θα μπορούν να κάνουν τίποτα. Η γραφειοκράτες δεν θα μπορούν να συμβληθούν με την εργοδοσία και με συλλογικές συμβάσεις - με μερικά ψίχουλα - να καπελώσουν τους εργάτες.
Θα πω και μερικά πράγματα για το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κάνει το συνέδριό του, όπου και μίλησε ο Ανδρέας Παπανδρέου, στον οποίο δυστυχώς μάθαμε μερικά πράγματα. Ο Ανδρέας ήταν μέλος της οργάνωσής μας τότε, των τροτσκιστών. Εγώ ήμουνα στην κεντρική επιτροπή και αυτός ήταν φοιτητάριο 20 χρονών. Και βέβαια σαν γιος του Παπανδρέου έκανε κι αυτός μια αντιδικτατορική δράση εναντίον του Μεταξά. Τον βρήκαν οι δικοί μας στο πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα ο Δημοσθένης ο Βουρσούκης, ένας αξιοθαύμαστος σύντροφος τον οποίο εκτίμησα ιδιαιτέρως απ’ όλους τους συντρόφους που γνώρισα μέσα στο επαναστατικό κίνημα στα χρόνια που συμμετείχα. Είχε δημιουργήσει ο Ανδρέας τότε μια ομάδα μέσα στο πανεπιστήμιο με καμιά δεκαριά φοιτητές μεταξύ αυτών ο Καστοριάδης κλπ. Αυτός όταν πιάστηκε δεν αρκέστηκε σε μια απλή δήλωση, γιατί έκανε όλη η ομάδα δήλωση για να’ μαστε ειλικρινείς εκτός ενός ο οποίος δεν ήταν φοιτητής, αλλά και αποκήρυξε τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό που μας τον δίνει τώρα με το τσουβάλι και κατέδωσε και ορισμένους ανθρώπους με τους οποίους συνεργαζόταν. Αυτό το εξευτελιστικό πράγμα το αρνηθήκαμε στην πράξη. Και εμείς οι χωρίς ταυτότητα εργάτες περνάμε τον δρόμο της εξορίας αγόγγυστα. Σ’ αυτόν δώσανε διαβατήριο να φύγει στο εξωτερικό γιατί ήταν παιδί της αστικής τάξης. Βέβαια, σκέφτεστε τι σοσιαλισμό θα κάνει. Εγώ λέω θα κάνει σεληνιασμό και όχι σοσιαλισμό (χειροκροτήματα).
Το εξευτελιστικό είναι το εξής; Είσαι ένας επαναστάτης εργάτης, μισείς το σύστημα της άρχουσας τάξης. Σε πιάσαν, σου δώσαν ξύλο. Μην καταδίδεις τον διπλανό σου σύντροφο, τον συνάδελφό σου, έναν άλλο ταξικό σου σύντροφο, έναν εργάτη. Αυτό, αν το κάνεις, είναι παλιανθρωπιά. Αυτό δεν το κάναμε την εποχή εκείνη και γι’ αυτό μείναμε 5 χρόνια στην εξορία (χειροκροτήματα).
Ο τρίτος δρόμος, που λέει ο Παπανδρέου, για τον σοσιαλισμό, είναι ο τρίτος δρόμος ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΘ-ΝΙ-ΚΟ-ΣΟ-ΣΙΑ-ΛΙ-ΣΜΟ.
Είναι η πολιτική του σωβινισμού που προπαγανδίζει συνεχώς την ομοψυχία του ελληνικού λαού εναντίον της Τουρκίας. Εμείς δεν έ-χουμε τίποτα κατά των τούρκων εργατών (το ακροατήριο ξεσπά σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα). Είμαστε η μόνη παράταξη που κατά την διάρκεια του ιμπεριαλιστικού πολέμου χτυπούσαμε την θεωρία του αντιφασισμού και είπαμε;
ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ, ΓΕΡΜΑΝΩΝ, ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ (ο ομιλητής κυριολεκτικά διακόπτεται από τα χειροκροτήματα). Και γι’ αυτή την πολιτική καταδικαστήκαμε γιατί μας κυνηγούσε τότε και η άρχουσα τάξη και οι γερμανοί και ο σταλινισμός. Τα περισσότερα θύματά μας προέρχονται από σταλινικούς.
Λοιπόν, ο τρίτος δρόμος προς τον σοσιαλισμό είναι απάτη. Δεν υπάρχει σοσιαλισμός με το κεφάλαιο επάνω. Σοσιαλισμός θα πει κοινωνικοποίηση των πάντων. Οι παραγωγοί εργάτες που θα βρίσκονται στη διαχείριση της παραγωγής, της οικονομίας και της κοινωνίας. Δεν θέλουμε μια κοινωνία που να είναι χωρισμένη σ’ αυτούς που ξέρουν και σ’ αυτούς που δεν ξέρουν. Και προπαντός θα δούμε ότι οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες ανάγκες, κοινωνικές, πολιτικές, στομαχικές και δεν μπορούμε να διακρίνουμε τον κόσμο σε «πατώματα» και να ζητάμε μια κοινωνία με «πατώματα».
Εμείς θέλουμε μια αυτόνομη, αυτοδιευθυνόμενη και αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία. Αποκρούαμε το μοντέλο και του μπολσεβικισμού για το οποίο παλέψαμε τόσα χρόνια αλλά είδαμε δυστυχώς πως αυτό το μοντέλο χωρίζει τους ανθρώπους σε κάστες. Γιατί αυτοί που ξέρουν να «διευθύνουν», δημιουργούνε κι ένα στρώμα και λένε ότι εμείς είμαστε που ξέρουμε οι άλλοι πρέπει να εκτελούν. Αυτό το πράγμα εμείς πάμε να χτυπήσουμε. Αυτοί που θα διευθύνουν την παραγωγή, αυτοί θα διευθύνουν και την οικονομία και την κοινωνία. Αυτός είναι σοσιαλισμός. Και δεν είναι σοσιαλισμός ο ένας να τρώει με 15 μασέλες όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου που σήμερα παίρνει 200-300 χιλιάδες κι άλλες τόσες η γυναίκα του και γω να είμαι συνταξιούχος και δεν μου δίνανε σύνταξη γιατί δεν είχα τα κανονικά μεροκάματα γιατί είμουνα εξορία επί Μεταξά επί 5 χρόνια. Και κατέληξα να πάθουν τα πόδια μου εκφυλιστική οστεοαθρίτιδα και μου έχουν δώσει μια σύνταξη 20.000 δραχμές. Ποια είναι η ισότητα και ποιος ο σοσιαλισμός σ’ όλες τις εκδηλώσεις;
Εμείς θέλουμε να καταργήσουμε τις κοινωνικές δομές ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ που χωρίζει τους ανθρώπους σ’ αυτούς που ξέρουν και σ» αυτούς που δεν ξέρουν, θέλουμε την αυτοδιαχείριση. Όλοι οι άνθρωποι είναι ικανοί να αυτοδιαχειριστούν. Δεν θέλουμε τσομπάνους, δεν είμαστε πρόβατα, δεν θέλουμε αρχηγούς, (χειρο-κροτήματα)...
Είναι τραγικό αυτό που συνέβη στη γενιά τη δικιά μας. Ίσως κανείς θα πει πως εγώ «ο τελευταίος των Μοϊκανών» γλύτωσα. Έχω ξεφύγει κι απ’ το σκοπευτήριο, μ’ αυτούς τους εργάτες που σκοτώθηκαν στο σκοπευτήριο είχα γνωριστεί και ήταν φίλοι μου οι περισσότεροι, και δεν ήταν όπως τους τιμούν εθνικιστές πατριώτες. Υπήρχαν 25 άνθρωποι εκεί μέσα τροτσκιστές, αρχειομαρξιστές που δεν ήταν πατριώτες, ήταν διεθνιστές. Λυπάμαι γιατί αυτοί που μιλάνε για Δημοκρατία και κόβονται για δημοκράτες, κάνουν τα πιο χειρότερα και ντρέπομαι να το πω απ’ αυτά που κάνει ο καπιταλισμός. Όπως σας είπα προηγουμένως ο καπιταλισμός έχει και μια ορισμένη πολιτική, άμα δεν την ταράξεις σε αφήνει σε μια άκρη. Σου λέει, όπως είπε σε μας ο διοικητής της Ασφάλειας, εμείς τα αρνιά δεν τα σφάξουμε, έχουμε ανάγκη από το κρέας, το μαλλί και το γάλα τους, αλλά αν ήσουνα σ’ αυτούς που σας είπα προηγουμένως που συλλάβανε, αν ήσουνα στη Ρωσία θα σε σφάζανε. Και πράγματι στη Ρωσία σφάζανε κάθε αντίπαλο του Στάλιν και ιδίως τους τροτσκιστές μέχρι το τρισέγγονο απ’ τις οικογένειες της γυναίκας του, αυτό είναι ένα στίγμα στο εργατικό κίνημα και δεν το λέμε από δεξιό μίσος εμείς, μισούμε την βρυκολακιασμένη δεξιά και μισούμε κάθε ολοκληρωτισμό και θέλουμε μια ελεύθερη Δημοκρατία, πραγματική, που οι εργαζόμενοι θα αυτοδιαχειρίζονται με άμεση δημοκρατία τα ζητήματά τους.
Ευχαριστώ πολύ.
Με συγχωρείτε, δυο λόγια ήθελα να προσθέσω γιατί στην Κατοχή παιδιά, τέλος πάντων και μεις δεν είμασταν μούμιες, μπορούσαμε να σκοτώσουμε και μεις δυο, τρεις σταλινικούς που μας σκότωναν σαν πρόβατα, αλλά είχαμε και μεις τις αυταπάτες μας ότι η Ρωσία ήταν κράτος εργατικό, ότι θα διορθωθεί κάπως και ότι κάποια μέρα η παγκόσμια εργατική τάξη θα καταδικάσει τα εγκλήματα του Στάλιν που έγιναν τόσο στη Ρωσία όσο και σ’ όλο τον κόσμο. Κι έτσι δεν πειράξαμε ούτε έναν. Ας βρεθεί ένας να πει ένα όνομα. Εμείς έχουμε να παρουσιάσουμε, υπολογίζω γνωστούς και άγνωστους γύρω στις 2.000 ανθρώπους, απ’ τους οποίους οι περισσότεροι εκτελέστηκαν απ’ τους σταλινικούς, άλλοι απ’ τους γερμανούς κι άλλοι αυτοκτόνησαν.
Θέλω να σας συστήσω να διαβάσετε ένα βιβλίο το οποίο έχει τίτλο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΟΠΛΑ του Στίνα, το οποίο είναι ένα αξιόλογο ντοκουμέντο για τον ρόλο των σταλινικών στην Κατοχή. Οι σταλινικοί κυνηγούσαν όχι μόνο τους αρχειομαρξιστές και τροτσκιστές, αλλά και τους ίδιους τους σταλινικούς. Όποιος είχε διαφορές ή προηγούμενα με κάποιον άλλο ή διαφωνούσε με την γραμμή του κόμματος τον καθάριζαν (αναφέρει το βιβλίο ονόματα), θέλω έναν από σας που υπερασπίζεται τον σταλινισμό - αν υπάρχει στη συζήτηση - να μας πει ένα θύμα του αρχειομαρξισμού. Αντίθετα, εδώ έχουμε ονόματα, πράγματα, φωτογραφίες, και θα ’ρθει μια μέρα που θα φέρουμε περισσότερα στοιχεία στην επιφάνεια, όχι για τίποτα άλλο, αλλά για να απαλλαχθεί η εργατική τάξη από το μίασμα του ολοκληρωτισμού.
Όπως και ο Χίτλερ όταν ανέλαβε την εξουσία έσφαξε σαν γουρούνια την τάση του Ρεν που εμφανίστηκε μέσα στο ίδιο το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα, έτσι κι ο Στάλιν μελετούσε για ολόκληρα 24ωρα τις μεθόδους του Χίτλερ για να καθαρίσει τους ιδεολογικούς του αντιπάλους. Αυτό είναι το τραγικό που δεν έχει γράψει η ιστορία. Όχι τίποτα άλλο, το λέμε αυτό το πράγμα από προλεταριακή συνείδηση και όχι από μίσος και εμπάθεια.
Εμένα προσωπικά τουλάχιστον μ’ αγαπούσαν πολλοί κομματικοί γιατί ήξεραν πως σέβομαι τον άνθρωπο με τις οποιεσδήποτε αντιλήψεις του. Έχω την αντίληψη, ότι κάθε άνθρωπος έχει τις ιδέες του και ότι με τον διάλογο μπορούν να λυθούν τα προβλήματα και όχι με τον τερορισμό, τη βία και το μαχαίρι.
* Ομιλία του Γιάννη Ταμτάκου σε εκδήλωση με θέμα «Η ιστορική μνήμη πετάει το πέπλο της σιωπής και ανακτά το λόγο», που διοργανώθηκε το 1984 από το Αναρχικό Γραφείο Πληροφόρησης στο αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης και δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο 2 του Αναρχικού Ενημερωτικού Δελτίου, Δεκέμβρης 1984, Θεσσαλονίκη.