Σοβαρόν άρθρον του φιλέλληνος Αμίλκα Κυπριάνι για τον Νεοκλή Καζάζη. - Η Ελλάς και ο Σοσιαλισμός.
Ποιος δεν θυμάται το μεγάτιμο παιδί της Ιταλίας τον Κυπριάνη, τον αγωνισθέντα και χύσαντα το αίμα του υπέρ της Ελλάδος, κατά τον τελευταίον κοροϊδο-Ελληνο-Τουρκικόν πόλεμον. Ε! Ο φιλέλλην Κυπριάνης επ’ ευκαιρία της παραμονής του Καζάζη εν Παρισίοις εδημοσίευσεν σπουδαίον άρθρον εις την Σοσιαλιστικήν εφημερίδα “η Μικρά Δημοκρατία” διά του οποίου εξυμνεί το έργον του Καζάζη τον οποίον αποκαλεί απόστολον, αποδεικνύει ότι δεν πρέπει να περιμένομεν τίποτε από τας αδηφάγους και βαρβάρους Δυνάμεις τας οποίας επικαλείται ο Καζάζης και αι οποίαι συμπαθούν περισσότερον προς τους βαρβάρους βουλγάρους, οι οποίοι ξέρουν και κάνουν της δουλιές των, ή προς τους πεπολιτισμένους Έλληνας και αι οποίαι ένα σκοπόν έχουν “τον καρτακερματισμόν της Τουρκίας μέχρις οστέων και την διανομήν των μικρών Εθνών”.
Κατόπιν δε γράφει:
“Είναι πολύ λυπηρόν ότι ο χρηστός αυτός Καζάζης δεν εγένετο Απόστολος των νέων ιδεών του Σοσιαλισμού, το οποίον θα ήγειρε την Ελλάδα εις το ύψος της αρχαίας, η οποία υπήρξε ο μεγάλος διδάσκαλος και η εκπολιτίστρια του αρχαίου κόσμου. Ο Σοσιαλισμός, ο οποίος εις όλα τα έθνη θριαμβεύει (και εις αυτήν την Βουλγαρίαν ήτις διά του Σοσιαλισμού εκραταιώθη) δεν υφίσταται οργανωμένη εις την Ελλάδα ένεκα του οποίου η Ελλάς θεωρείται υφ’ όλης της Ευρώπης ως έθνος στάσιμον και αποκρυσταλλωμένον, το οποίον προσπαθεί να ζήση διά του ενδόξου παρελθόντος του, το οποίον δεν αρκεί πλέον. – Κανείς δεν μπορεί να αντείπη ότι ο Σοσιαλισμός είνε όστις με τας ηρωικάς του επαναστάσεις, με τον τύπον του, με τας αναρριθμήτους Συνελεύσεις του, με την αντίδρασιν, την σταθεράν και επίμονον, εισεχώρησε εις όλα τα Κοινοβούλια και τας άλλας δημοσίας αρχάς, ώθησε και ωθεί τας Κυβερνήσεις να αναγνωρίσωσι ότι υπάρχει κοινωνικόν ζήτημα, και να εφαρμόσωσι μέρος του προγράμματος του Σοσιαλισμού.
Ο Σοσιαλισμός ειναι εκείνος ο οποίος κατώρθωσε να εξατμισθή κάπως το μίσος το οποίον αι Κυβερνήσεις είχον σπείρει μεταξύ των λαών, και ο οποίος αδελφοποίησε όλους τους εργατικούς.
Εις την προσέγγισιν αυτήν των λαών, εις τον σύνδεσμον αυτόν όλων των εργατικών, η Ελλάς λάμπει διά της απουσίας της.
Είναι λοιπόν ολιγώτερον πολιτισμένη από την Ιαπωνίαν:
Πρέπει λοιπόν κάθε πεπαιδευμένος Έλλην να αρχίση να διαδίδη την μεγάλην αυτήν εκπολιτιστικήν και χειράφετον ιδέαν του Σοσιαλισμού, ιδέαν της ελευθερίας, μεταξύ των ατόμων της αδελφότητος, της κοινωνικής ισότητος και της ευπραγίας.
Δεν πρέπει η Ελλάς να μείνη επί πλέον έξω της μεγάλης ταύτης κινήσεως των κοινωνικών αξιώσεων και της κοινωνικής μεταμορφώσεως. Ακριβώς διότι η Ελλάς έχει ένδοξον παρελθόν, οφείλη να είνε άξια του παρελθόντος της, και να έχη παρόν σύμφωνον προς το παρελθόν.
Ας παύσωσι οι Έλληνες να αγωνίζονται διά τους υπουργούς και βουλευτάς και να κύπτωσι σαν Είλωτες προ της Μοναρχίας, πράγμα το οποίον αποτελεί εντροπήν δια την Ελλάδα την κοιτίδα της Δημοκρατικής ιδεάς, δια την μεγάλην ταύτην εστίαν της Ελευθερίας, της προόδου, του πολιτισμού, η οποία υπήρξεν ο πρώτος φωτοβόλος φάρος, τον οποίον η ανθρωπίνη διάννοια έστησε εις το μέσον του βαθέος σκότους της βαρβαρότητος η οποία την περιέβαλε.
Σήμερον έθνος εις το οποίον ο Σοσιαλισμός δεν υφίσταται είναι έθνος νεκρών. Πρέπει να ζήση τις και δια να ζήση αξιοπρεπώς και ως άνθρωπος πρέπει νααγωνίζηται ουχί δια τον “Ελληνισμόν” αλλά δια τον Σοσιαλισμόν. Το πρώτον θα ενισχύση την Μοναρχίαν ενώ ο Σοσιαλισμός θα δοξάση την Ελλάδα, θα ανυψώση και χειραφετήση τον λαόν.
Φίλε μου Καζάζη, εκλέξατε: ή μετά του Βασιλέως ή μετά του Λαού. Μετ’ εκείνου θα έχετε θέσεις, πλούτη, μετά του λαού, πικρίας, διωγμούς, πενίαν, αλλ’ ανταμοιβήν την δόξαν, την αθανασίαν, ότι υπήρξατε ο πρώτος Έλλην Σοσιαλιστής εν Ελλάδι”.
Αμίλκας Κυπριάνι
*Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 2 (31 Δεκέμβρη 1907) της εφημερίδας του Βόλου “Ο Εργάτης”, σελ. 2. Διατηρήθηκε η ορθογραφία και το συντακτικό της εφημερίδας αλλά οχι το πολυτονικό σύστημα. Το κείμενο δημοσιεύεται εδώ καθαρά και μόνο για ιστορικούς λόγους μιας και υπάρχουν τόσες πολλές διαφωνίες με τα γραφόμενα του Ιταλού αναρχοσοσιαλιστή.