Your name

Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα

09 Δεκεμβρίου 2013

Του Ιουλιανού
Όσο και αν μας φανεί παράξενο, οι πρώτες σοσιαλιστικές-εργατικές ιδέες στην Ελλάδα άρχισαν να εμφανίζονται κατά την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα , όταν ακόμα η χώρα μαστίζονταν από φτώχια, αθλιότητα αμορφωσιά και καθυστέρηση. Την περίοδο εκείνη, όχι μόνο δεν μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για αστική και εργατική τάξη, άρα και για κατάλληλες αντικειμενικές συνθήκες που θα επέτρεπαν την σπορά αυτών των ιδεών, μα ούτε καν για ανάπτυξη οιασδήποτε μορφής οικονομίας.
Μέσα σε αυτό ,το ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον έδρασε ο Γουσταύος Εϊχτάλ ο οποίος είχε φτάσει στη Ελλάδα τον Οκτώβρη του 1833, εννιά μήνες μετά την άφιξη του Όθωνα, με σκοπό να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια βιομηχανική κοινωνία: «με επάρκεια αγαθών, φωτισμένη από την επιστήμη, όπου η αγάπη θα εμπόδιζε τον κοινωνικό αγώνα και τον πόλεμο και όπου κυρίαρχο θα ήταν το πνεύμα» (Γκ. Εϊτχάλ, «Οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση», σελ. 9).
Ο Γουσταύος Εϊχτάλ ήταν εμποτισμένος με τις ιδέες του ουτοπικού σοσιαλιστή Σαιν Σιμόν και ανέπτυσσε μαζί με τους ομοϊδεάτες του πολιτική δράση κρυφά από το παλάτι μέσα από τη Σαινσιμονιστική Εταιρεία, που αυτός ίδρυσε και της οποίας υπήρξε ηγέτης.
Τη μυστική, ωστόσο, δραστηριότητα του Εϊχτάλ και των συντρόφων του την πληροφορήθηκε ο Άρμανσμπεργκ, βασιλέας στην θέση του βασιλέα, μια και ο Όθωνας ήταν ανήλικος, και ζήτησε στις 19 του Σεπτέμβρη 1834 από τον Κωλέττη, με έγγραφο, τη λήψη μέτρων:
« Η Γραμματεία –έτσι αποκαλούσαν την ελληνική «κυβέρνηση»- οφείλει διά παντός τρόπου να εξιχνιάση το ατόπημα τούτο και να καταδιώξη τους ενόχους και τους συνενόχους αυτών κατά τα άρθρα 212, 216, 218, 220 (221 και 222) του Ποινικού Νόμου. Το αποτέλεσμα των ερευνών και χρείας τυχούσης των καταδιώξεων πρέπει να κοινοποιηθή εις ημάς εντός εξ ημερών από σήμερον.Επειδή αι τάσεις της σαινσιμονικής αιρέσεως ταύτης ουδόλως συμφωνούν προς τας αρχάς του δικαίου και της νομιμότητος, κατά τας οποίας η ημετέρα πατρική στοργή θέλει να διέπωνται οι πιστοί ημών υπήκοοι, ουδέποτε ωφέλη να δοθή εις τους αιρετιστάς τούτους η άδεια τού να εξασκούν τα μηχανήματά των, ανάγκη δε να επιβλέπωνται αυστηρώς. Οι (δε) παραβάντες το άρθρον 12 του Ποινικού Νόμου, καθ’ ην περίπτωσιν είναι ξένοι υπήκοοι, πρέπει να εξωσθούν αμέσως του ημετέρου κράτους» (Γκ. Εϊτχάλ, «Οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση», σελ. 104 ).
Ο Εϊχτάλ διώχτηκε από την Ελλάδα όμως η επίδραση των ιδεών του διατηρήθηκε σε έναν αρκετά πλατύ κύκλο διανοουμένων.
Έτσι από τη δεκαετία 1840-1850 κυκλοφορούν στην Ελλάδα και στα Εφτάνησα οι ιδέες του Προυντόν, Μπλανκί, Μπακούνιν.
Ο όρος σοσιαλισμός χρησιμοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την «Εφημερίδα της Σμύρνης» και τους «Νέους Καιρούς» του Σοφιανόπουλου, στα 1849. Οι «Νέοι Καιροί» αναδημοσιεύουν από την «Εφημερίδα της Σμύρνης» του Σκυλίτση ένα άρθρο για τους σοσιαλιστές Φουριέ, Οουεν.
Μα τίποτα από αυτά δεν έγινε κτήμα του λαού.
Ωστόσο το βιομηχανικό κεφάλαιο άργησε να αναπτυχθεί γιατί οι Έλληνες κεφαλαιούχοι γνώριζαν ότι δεν θα υπάρχει εσωτερική καταναλωτική αγορά και δεν διέθεταν τα κεφάλαια τους σε βιομηχανικές επιχειρήσεις εντός της χώρας. Και όμως, αυτοί οι Έλληνες αστοί, δε δίσταζαν να επενδύουν τα κεφάλαια τους σε άλλες χώρες μια και ο βασικός όρος για...

Περισσότερα …