Αργύρης Αργυριάδης*
«Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι ο πρώτος ανθρώπινος νόμος. Η ελευθερία ο δεύτερος»
Αν και ο όρος Αναρχισμός ως όρος συνδέεται ξεκάθαρα ως σύνολο πολιτικών ιδεών μονάχα όταν το διακήρυξε περίτρανα ("Είμαι Αναρχικός!") ο Προυντόν στο πολύ σημαντικό έργο του «Τι είναι ιδιοκτησία», αναμφίβολα ένα από τους πιο σημαντικότερους εκφραστές του κλασικού αναρχισμού της νεωτερικότητας είναι ο Μιχαήλ Μπακούνιν. Συμπληρώνονται φέτος 143 χρόνια από τον θάνατό του και στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσω να συνοψίσω τις επαναστατικές ιδέες του και την διαχρονικότητα τους στο σήμερα.
Ο Μπακούνιν εντρύφησε στον Αναρχισμό μετά την γνωριμία του με τον Προυντόν, ο οποίος του ανέπτυξε τις ιδέες του ομοσπονδιακού φεντεραλιστικού ελευθεριακού σοσιαλισμού. Αλλά ο Μπακούνιν είναι αυτός που θα θέσει τις βάσεις για τον Ιστορικό Μείζονα Αναρχισμό ως κοινωνικό κίνημα και που σήμερα προσδιορίζεται ως Κοινωνικός Αναρχισμός. Ο πεποίθηση του για τον επαναστατικό και ταξικό αγώνα των εργαζομένων αποτέλεσε το αντίπαλο δέος για τον «επιστημονικό» σοσιαλισμό (ή καλύτερα ηγεμονισμό) του Μάρξ και των οπαδών του στην Πρώτη Διεθνή. Η αντίθεση στον κρατικό «σοσιαλισμό» και η πρόβλεψη για την δυστοπία στην οποία τελικά θα κατέληγε, έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη του κολεκτιβιστικού αναρχισμού και τη μετεξέλιξη του στον κομμουνιστικό αναρχισμό (αναρχοκομμουνισμό), καθώς και του αναρχοσυνδικαλισμού. Η κριτική δε που άσκησε στο κράτος, τον καπιταλισμό και την θρησκεία παραμένει επίκαιρη μέχρι σήμερα.
Οι ιδέες του Μπακούνιν, σύμφωνα με το ιστορικό πλαίσιο της εποχής του, έχουν ως αφετηρία τον υλισμό. Από εκεί ορμώμενος, δημιουργεί μια αρκετά συγκροτημένη προσέγγιση υπερασπιζόμενος την ατομική ελευθερία και τη σημασία για μια ελεύθερη κοινωνία και την δυνατότητα συνεργασίας που αυτή δημιουργεί μεταξύ ίσων ανθρώπων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Μπακούνιν απορρίπτει τον ατομικισμό καθώς και τον φιλελευθερισμό, θεωρώντας ότι η πραγματική ελευθερία είναι εφικτή μόνον όταν υπάρχει ταυτόχρονα οικονομική και κοινωνική ισότητα. Για τον Μπακούνιν «ο απομονωμένος άνθρωπος δεν έχει ιδέα της ελευθερίας του, διότι η ελευθερία είναι προϊόν της αλληλεπίδρασης που είναι μορφή ένωσης και όχι αποκλεισμού». Υπερασπίζεται δε την δυνατότητα του ανθρώπου να πράξει συνειδητά καθώς, «από αυτό ακριβώς συνίστανται η ελευθερία, η ηθική και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια: κάνει το καλό όχι γιατί είναι αναγκασμένος να το κάνει, αλλά επειδή το σκέφτεται ελεύθερα, το θέλει και το αγαπά».
Ο Μπακούνιν απορρίπτει την εξουσία. Γι’ αυτόν «ως αρχή, η εξουσία αποτελεί μια θεολογική μεταφυσική και πολιτική ιδέα» για την καθυπόταξη του ανθρώπου. Στον αντίποδα της εξουσίας αντιπαραβάλει αυτό που αργότερα θα γίνει γνωστό με τον όρο αυτοδιεύθυνση και αυτοργάνωση. Εφόσον η ελευθερία είναι αποτέλεσμα σύνδεσης και όχι απομόνωσης, ο τρόπος οργάνωσης υποδεικνύει αν είναι εξουσιαστικός ή ελευθεριακός. Με τον όρο «εξουσιαστική αρχή» ο Μπακούνιν ουσιαστικά εννοεί την ιεραρχία, καταδεικνύοντας ότι οι αναρχικοί αναγνωρίζουν ως μόνη φυσική εξουσία το συλλογικό αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που είναι εδραιωμένη πάνω στην ισότητα και την αλληλεγγύη, καθώς και στον αμοιβαίο σεβασμό όλων όσων την απαρτίζουν. Η ευημερία του κράτους είναι η εξαθλίωση του πραγματικού έθνους, του λαού. Το μεγαλείο και η ισχύς του κράτους είναι η υποδούλωση του λαού. Ο λαός είναι φυσικός και νόμιμος εχθρός του κράτους. Ακόμα και αν ο λαός υποκύπτει –πολύ...
Του Δημήτρη Δαμασκηνού, εκπαιδευτικού Δ.Ε.
10/3/2017
"“Φυσιολόγος, με κλίση μάλλον προς την ανθρωπολογία, υπό την σκιάν επιφανούς πατρός, εφήμερος καθηγητής στο κολέγιο της Γαλλίας, μαχόμενος δημοσιογράφος στο Παρίσι, τις Βρυξέλλες, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Νεάπολη, εθελοντής στην επανάσταση της Κρήτης και εκλεγμένος πληρεξούσιος του Κρητικού Λαού, καταζητούμενος στη Γαλλία, την Τουρκία, την Ελλάδα και την Ιταλία εξαιτίας της ανατρεπτικής του δράσης, διοικητής τάγματος κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Παρισιού, στρατηγός και εκλεγμένο μέλος της Παρισινής Κομμούνας, ο Γουσταύος Φλουράνς έζησε, στα τριάντα τρία χρόνια της ύπαρξής του (1838-1871), μια ζωή πολυτάραχη” (1).
Ο άγνωστος στους περισσότερους Γκουστάβ...
Αργύρης Αργυριάδης
Η δεκαετία του 1960 στις ΗΠΑ ήταν ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή και για οποιαδήποτε αιτία, ανθρώπινα δικαιώματα, μειονότητες, και άλλα πολλά ήταν τα αίτια που ανέδειξαν τον επερχόμενο πολιτικό ανταγωνισμό και την αντικουλτούρα της εποχής.
Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν το σημείο που η κοινωνική συναίνεση έσπασε. Η νέα γενιά δεν ήθελε να συμμετέχει σε έναν ακόμα πόλεμο με έναν λαό που δεν τους είχε κάνει τίποτα και για αυτό δεν ήθελε όχι μόνο να στρατολογηθεί αλλά ούτε στο παραμικρό να συμμετέχει στο Αμερικανικό πολεμικό όνειρό.
Στην δυτική ακτή πέριξ του κόλπου του Σαν...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018