Του Γιάννη Γκλαρνέτατζη
18 June 2011
Τα Βαλκάνια του 1871 αποτελούσαν βασικά κομμάτι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καθώς ακόμη η (μικρή) σερβική ηγεμονία, το Μαυροβούνιο και η πρόσφατα ενοποιηθείσα Ρουμανία (ουσιαστικά η Μολδοβλαχία) ήταν ονομαστικά υποτελείς στον σουλτάνο. Η Αυστροουγγαρία κατείχε το βορειοδυτικό κομμάτι της χερσονήσου, ενώ το μοναδικό μικρό ανεξάρτητο κράτος ήταν το ελληνικό βασιλείο του οποίου τα βόρεια σύνορα ήταν στη Λαμία.
Αν και οι συγκοινωνιακές και επικοινωνιακές δυνατότητες δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένες όσο σήμερα, πρόσφατες εξελίξεις όπως η ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, η ατμοκίνηση των πλοίων, οι οργανωμένες ταχυδρομικές υπηρεσίες, είχαν οδηγήσει σε μια αντίληψη για τα ταξίδια που ξεπερνούσε τη λογική του περιηγητή των περασμένων αιώνων. Μάλιστα μια ιδιαίτερα ρομαντική διάθεση έστελνε κόσμο να πολεμάει σε διάφορα μέρη του πλανήτη για τις ιδέες του, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τους γαριβαλδινούς. Έτσι, π.χ., ένα από τα σημαντικά μέλη του Συμβουλίου της Κομμούνας, ο Γκυστάβ Φλουράνς, είχε πάρει μέρος στην Κρητική Επανάσταση του 1866-69,[1] μάλιστα εκλέχθηκε πληρεξούσιος της Κρήτης και προσπάθησε ανεπιτυχώς να συναντηθεί με τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ που αργότερα τον απέλασε από την Ελλάδα.[2] Ο Φλουράνς συνελήφθη -και στη συνέχεια εκτελέστηκε- από τις δυνάμεις της κυβέρνησης των Βερσαλλιών μαζί τον Ιταλό Αμιλκάρε Τσιπριάνι “παλιό σύντροφό του στην Κρήτη”,[3] ο οποίος βρισκόταν στην Αθήνα το 1862 και συμμετείχε στην εξέγερση εναντίον του Όθωνα (σε οδόφραγμα στην Καπνικαρέα ήταν αυτός που ύψωσε κόκκινη σημαία για πρώτη φορά στην Ελλάδα). Τη συμμετοχή στην Κομμούνα την πλήρωσε με θανατική καταδίκη (δεν εκτελέστηκε), ενώ στην πολυτάραχη ζωή του οι διώξεις, φυλακίσεις κι απελάσεις ήταν συνεχείς. Εκλέχτηκε μέλος του ιταλικού κοινοβουλίου κι επέστρεψε στην Ελλάδα συμμετέχοντας με σώμα γαριβαλδινών στον πόλεμο του 1897.[4]
Δυστυχώς παρά τις “αγαθές προθέσεις” μου να βρω ανθρώπους απ' όλη τη Βαλκανική, εντόπισα μόνο ελληνικές και τουρκικές (για την ακρίβεια οθωμανικές) συμμετοχές. Πάντως, ο Βούλγαρος ποιητής κι επαναστάτης Χρίστο Μπότεφ (γεν. 1848 – θαν. 1876 στη διάρκεια της βουλγαρικής εξέγερσης)[5] από το Γαλάτσι της Ρουμανίας όπου βρισκόταν τότε χαιρέτησε με ενθουσιασμό την Κομμούνα και διακήρυξε το “Πιστεύω της Βουλγαρικής Κομμούνας”.[6] Παράλληλα, να αναφερθούμε στην κάλυψη των γεγονότων της Κομμούνας στην αθηναϊκή εφημερίδα Μέλλον από τον εκδότη της Δήμο Παπαθανασίου, κάλυψη που του στοίχισε διώξεις και ξυλοδαρμούς από την ελληνική αστυνομία και στην οποία είναι αφιερωμένη το βιβλίο του Μ. Παπαϊωάννου Η Παρισινή Κομμούνα και η Ελλάδα.
Από ελληνικής πλευράς σίγουρη είναι η συμμετοχή της Μαρίας Δαούδογλου.[7] Η γυναίκα αυτή, για την οποία δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα, αποτελεί πολύ ξεχωριστή περίπτωση στο επαναστατικό κίνημα. Η Μαρία Πανταζή, όπως ονομαζόταν πριν τον γάμο της, ήταν πόρνη, στη Νάπολι της Ιταλίας. Εκεί γνωρίστηκε με τον αναρχικό έμπορο από τη Σμύρνη Εμμανουήλ Δαούδογλου, τον οποίο και παντρεύτηκε. Ο Εμ. Δαούδογλου, λίγα χρόνια πριν τη γνωριμία του με τη Μ. Πανταζή, ήταν στο Παρίσι όπου μαζί με τον Π. Αργυριάδη και τον Αμ. Τσιπριάνι οργάνωσαν ομάδα Ευρωπαίων αναρχικών και σοσιαλιστών που συμμετείχε στην αντιοθωνική εξέγερση. Το 1864 πήγε στη Νάπολι, όπου εντάχθηκε στο τοπικό τμήμα της Α΄ Διεθνούς και...
"Τα ματογυάλια" είναι ένα από τα πιο γνωστά διηγήματα του Επτανήσιου λόγιου και φιλοαναρχικού Νικολάου Κονεμένου.
«Φίλε Παφνούτιε, ετοιμάσου κι έλα μαζί μου γρήγορα· έχομε δουλειές! (Nα του τη φκιάσομε μία του φίλου μας του Παφνούτιου...) Aλλά μην ανασκουμπώνεσαι και μην ανάφτεις, και μην εφαντάστηκες, οπώς σε κράζω για να πάμε να παίξομε τες γροθιές με τον κόσμο· τούτο δεν θα μας εσύμφερνε μήτε, επειδή θα βρίσκαμε τους αξιωτέρους μας. Eγώ σε θέλω για ενασχόληση αθώα, διασκεδαστική, και ακίντυνη. Έχω εδώ δύο ζευγάρια ματογυάλια, το ένα άσπρα, το άλλο χρωματιστά. Tα άσπρα έχουν τη χάρη να...
Ο Νικόλαος Κονεμένος, Ηπειρώτης αλλά πολιτογραφημένος Κερκυραίος του 19ου αιώνα, δεν ήταν μόνο ένας στοχαστής αλλά και ένας στυλίστας της δημοτικής. Μαζί με τον Λασκαράτο και τον Ροΐδη αποτελούν την τριάδα των εγκυκλοπαιδιστών μας
Επτάνησα δεν είναι μόνο ο Κάλβος και ο Σολωμός. Μια πλειάδα ακόμη ποιητών, συγγραφέων και διανοητών συνέβαλαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση της τόσο ιδιότυπης πνευματικής φυσιογνωμίας του χώρου. Ανάμεσά τους ο Ρώμας, ο Τερτσέτης, ο Τυπάλδος, ο Λασκαράτος, ο Πολυλάς, ο Μαρκοράς, ο Μαβίλης, ο Μηνιάτης, ο Βαλαωρίτης, ο Καλοσγούρος, ο Αβλιχος, ο Κονεμένος. Κάποιων τα ονόματα και το έργο επιζούν ακόμη, ενώ ορισμένοι άλλοι,...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018